Vlakke en voorspelbare Henry! slaat de plank mis

Thomas van Aalten – Henry!

Er zijn boeken die ik in één ruk uitlees. Dikke boeken. Terwijl ik overdag geacht word te werken, zal ik elke pauze, elke wachttijd benutten om dat boek open te slaan. Dat zijn de dagen dat ik weer dikke vriendjes ben met diepvries en magnetron, de dagen dat Facebook, Twitter en ander ongerief niet bestaan. De dagen ook dat ik niet ga slapen voordat dat boek uit is. Zulke boeken zijn er. 
Misschien zegt het genoeg dat ik over Henry! ruim twee weken heb gedaan.

Het leek me nog wel zo’n bijzonder boek. Om te beginnen was ik redelijk gecharmeerd van Van Aaltens vorige boek, Leeuwenstrijd. Verder ben ik geboren in het jaar dat in Henry! het gelijknamige tijdschrift het daglicht zag. Ik hoopte op een stukje herkenning, en niet alleen uit mijn jeugd. Als oud-journalist hoopte ik ook in de geschiedenis van mijn eigen metier te kunnen duiken. Naarmate ik ouder word, besef ik dat ik die tripjes naar Memory Lane steeds meer waardeer. (Bestaat er een vrouwelijke vorm van ‘ouwe lul’? Voilà, c’est moi!) Alleen daarom al hapte ik zo gretig toe op de vraag of ik dit boek wilde recenseren. 

Henry! gaat over de tijdschriftenwereld, grofweg tussen eind jaren vijftig en begin jaren tachtig. Het is een legendarische tijd in de journalistiek, die ik alleen van horen zeggen ken omdat ik zelf pas in 1988 voor het eerst de redactievloer betrad. Voordat ik het boek opende wist ik al dat het verhaal geromantiseerd is, ik verwachtte dan ook geen historisch correct non-fictieverhaal. Maar ik verwachtte zeker niet een verhaal dat wat betreft de feiten aan alle kanten rammelt. Voorbeeldjes te over en helaas heb ik ze tijdens het lezen niet bijgehouden. Daarom noem ik er een paar die me zelfs zonder aantekeningen bij zijn gebleven. 

Computers
Het begint al als hoofdpersoon en naamgever van het tijdschrift, Henry Imholz, midden jaren vijftig zijn toekomstige vrouw leert kennen: een aardig meisje, uit gegoede familie, met een nette-jonge-meisjes-vooropleiding en helemaal gevormd en gekneed om een perfecte echtgenote te zijn. Als zo iemand in die tijd het woord computer zou horen, zou ze misschien hooguit aan een rekenmachine denken, naar analogie van het Engelse to compute - berekenen, calculeren. Maar deze dame is volgens het boek gefascineerd door computers, die zouden volgens haar onze toekomst worden. Ze heeft gelijk, maar zoiets kon onmogelijk in die tijd al voorspeld worden. En zeker voor iemand die er verder niets mee te maken heeft, is zo'n computerfascinatie haast onmogelijk. Ik weet nog dat een oom van mij -ingenieur bij het NatLab van Philips- mij eind jaren zestig voor het eerst iets over computers vertelde. Dat was vijftien jaar later en die oom was veel meer ter zake kundig. Hij zag wel een toekomst voor computers, maar nog niet half zo veel als mevrouw Imholz-in-spe voorzag. 

Ander voorbeeld: mood-boards maken in 1975?? Wacht daar nog maar minstens 25 jaar mee. Elke zichzelf respecterende redactie maakte destijds -en nu ook nog, vermoed ik- een beeld van de lezer. Aan dat beeld worden onderwerpen, insteek, diepgang, leeslengte, bladopmaak en alle andere zaken opgehangen. Zowel tijdens mijn journalistieke opleiding als bij de redacties waar ik werkte hadden we daar een term voor, maar dacht je dat ik me die nog kon herinneren? Hoe dan ook, een mood-board kwam er niet aan te pas. 
En wat te denken van de titel van het tijdschrift, Henry!? Toen Linda de Mol in 2003 haar naam leende aan het rondom haar opgerichte tijdschrift, werd dat zacht gezegd als zeer merkwaardig gezien. Vijfenveertig jaar eerder kwam je daar echt niet mee gedraaid.

Zielloos
En zo is er zoveel meer: de manier waarop mensen met elkaar omgaan, de dingen die mensen doen, de drankjes die ze drinken (ik mis de droge Martini's), de kleding die ze dragen, de seksuele moraal, de actualiteiten, het klopt allemaal nét niet. Van Aalten pretendeert de sixties en seventies te doorgronden, maar hij vertelt een zielloos verhaal over een tijd die hij niet heeft meegemaakt en waarvan hij de essentie niet weet te raken. Daarom is alles in mijn ogen vlak of pretentieus. Jammer jammer jammer.

Je zou nu kunnen denken: zet een andere bril op, laat Memory Lane links liggen en ga in op het verhaal. Goed idee, ware het niet dat ook het verhaal teleurstelt. Zelden las ik zoveel oppervlakkigheid. De personages missen elke diepgang, ze wekken op geen enkele manier mijn interesse. Zodra de verhaalontwikkeling een personage kan missen, wordt het ook afgeserveerd als in een goedkope soap. De enige persoon waarbij de schrijver nog iets van gelaagdheid probeert aan te brengen is Henry Imholz. Zijn broer Philip is gedood als soldaat in de Tweede Wereldoorlog. Daarna heeft Henry een tijdje een losse affaire met zijn tien jaar oudere, verweduwde schoonzus, totdat zij zelf een einde aan haar leven maakt. De gesneuvelde Philip keert veelvuldig bij Henry terug in gedachten en beelden.
Verder merkt Henry in de tweede helft van het boek dat hij toch wel erg oppervlakkig leeft en dat hij daarmee mensen kwijtraakt. Maar in plaats van dat hij iets verandert, of dat het verhaal meer diepgang krijgt, gaat alles gewoon door. 

Kortom: ik vind het verhaal vlak, zielloos, voorspelbaar en pretentieus. Alleen de hoop op een klapper op het einde, maakte dat ik het boek nog uit wilde lezen.

  

 GELEZEN:

titel: Henry!

auteur: Thomas vanAalten

 genre: roman

publicatiedatum: 17 februari 2016

uitgever: Nieuw Amsterdam