Mensje van Keulen - Schoppenvrouw
Sommige schrijvers hebben er een half boek voor nodig om tot een kern te geraken. Mensje van Keulen pakt het anders aan. De schrijfster staat bekend om haar dunne, compacte boeken en ook in Schoppenvrouw maakt ze dat waar. Ze komt ook snel tot de kern: de eerste zin maakt al duidelijk dat er iets ernstigs te wachten staat, anderhalve pagina verder is een belangrijk deel van de plot al duidelijk. Maar maak niet de vergissing dat je nu het boek al denkt te kennen of te begrijpen.
Even lijkt het verhaal de weg in te slaan van Herman Kochs Het diner: in beide boeken ziet een ouder op tv dat zijn of haar kind een misdrijf heeft begaan. Maar daar blijft het bij, want waar Kochs protagonist Paul Lohman alles op alles zet om zijn zoon uit de wind te houden, gaat moeder Paula in Schoppenvrouw terug naar haar eigen jeugd.
Deze Paula is de dochter van een toiletjuffrouw uit hotel Américain, en echtgenote van Oscar, een succesvolle notaris. Oscar regelt alles in Paula's leven, hij zadelt haar zelfs op met een galerie. Niet omdat zij dat zo graag wil, maar omdat het Oscar een zeer geschikte dagvulling lijkt voor zijn echtgenote.
Hoe anders was haar jeugd. Samen met haar moeder leefde Paula in een mini-appartement. Ze schaamde zich zowel voor de woning als voor haar moeder die in ellenlange, ononderbroken monologen haar wel en wee becommentarieert.
En dan komt er een nieuwe leerlinge bij Paula in de klas: Charlie, dochter van een Shell-topman. Ze komt uit een decadent en luxe milieu. Haar vader is nooit thuis, haar moeder is altijd ziek en samen met haar drie jaar oudere broer Tobias wordt Charlie min of meer aan haar lot overgelaten. Paula raakt steeds meer in de ban van haar. Samen met Charlie en Tobias houdt Paula broeierige séances waarin ze overledenen oproepen. Ook experimenteren Paula en Charlie wat met seks. En dan, heel kort nadat blijkt dat Charlie en Tobias maar een spelletje met Paula spelen en haar er behoorlijk onderdoor trekken, vertrekt het gezin onverwacht naar de andere kant van de wereld. Paula blijft totaal in de war achter.
Om duidelijkheid te krijgen, gaat ze op zoek naar dokter Adami, de spiritueel genezer die Charlies moeder behandelde. Adami legt kaarten om Paula's toekomst te voorspellen. Drie keer een zwarte combinatie met schoppenvrouw, zonder dat er één keer een rode kaart bij zit, dat betekent volgens de dokter dat Charlie maar beter niet aan kinderen kan beginnen. "Je zoekt het geluk, maar het geluk kiest zijn eigen weg... Luister daarom naar me en volg mijn raad... Neem nooit kinderen, het zou je slecht bekomen..."
Vloek
Na haar huwelijk met Oscar krijgt Paula van hem ook geen kinderen, maar als hij weer eens op zakenreis is, treft ze in een café een blonde Zweed: Ludvik. In hun korte ontmoeting bewerkstelligt Ludvik wat Oscar niet lukte, hij verwekt Paula's dochter Emma. En nu lijkt Emma de puber die de vloek van dokter Adami uit laat komen. Maar dat gebeurt wel op een heel andere manier dan dat we in het begin van het boek denken. Rollen worden omgedraaid en de geschiedenis herhaalt zich. Maar deze keer zijn het vader en dochter die moeder vernederen. De vervloeking van Adami komt in zekere zin dus toch uit.
(Terzijde: wat is dat toch met die Scandinaviërs? In het vorige boek waarover ik voor EPDVL blogde was er ook al zo'n viriele noorderling die hier even snel één schot kwam lossen om een kindje te verwekken. Dat moet toch geen gewoonte worden.)
Noodlot
Het verhaal vlecht heden en verleden door elkaar. Elk woord is afgewogen, het is heel compact geschreven.
Een groot deel van het boek speelt zich af in de enigszins vergane glorie van de fin-de siècle villa waarin Charlie en Tobias tijdelijk wonen. In de tijd waaruit dit decor stamt -het laatste deel van de 19e eeuw- was er nogal eens sprake van zwarte en pessimistische literatuur met noodlotsthema's. Ook in de huidige gothic-stromingen zie je nog dingen terug uit die tijd. Het gevoel dat dat oproept heeft Van Keulen heel mooi door het hele verhaal heen verweven.
En met andere (literaire) noodslotklassiekers heeft Schoppenvrouw gemeen dat je het lot niet kunt ontvluchten. Het komt altijd op een andere manier bij je terecht dan dat je gehoopt of verwacht had. Daarom helpen de pogingen om het af te wenden ook niet. Daarom heet het noodlot, dat valt niet te ontlopen.
GELEZEN:
Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Mensje van Keulen - Schoppenvrouw
Sommige schrijvers hebben er een half boek voor nodig om tot een kern te geraken. Mensje van Keulen pakt het anders aan. De schrijfster staat bekend om haar dunne, compacte boeken en ook in Schoppenvrouw maakt ze dat waar. Ze komt ook snel tot de kern: de eerste zin maakt al duidelijk dat er iets ernstigs te wachten staat, anderhalve pagina verder is een belangrijk deel van de plot al duidelijk. Maar maak niet de vergissing dat je nu het boek al denkt te kennen of te begrijpen.
Even lijkt het verhaal de weg in te slaan van Herman Kochs Het diner: in beide boeken ziet een ouder op tv dat zijn of haar kind een misdrijf heeft begaan. Maar daar blijft het bij, want waar Kochs protagonist Paul Lohman alles op alles zet om zijn zoon uit de wind te houden, gaat moeder Paula in Schoppenvrouw terug naar haar eigen jeugd.
Even lijkt het verhaal de weg in te slaan van Herman Kochs Het diner: in beide boeken ziet een ouder op tv dat zijn of haar kind een misdrijf heeft begaan. Maar daar blijft het bij, want waar Kochs protagonist Paul Lohman alles op alles zet om zijn zoon uit de wind te houden, gaat moeder Paula in Schoppenvrouw terug naar haar eigen jeugd.
Deze Paula is de dochter van een toiletjuffrouw uit hotel Américain, en echtgenote van Oscar, een succesvolle notaris. Oscar regelt alles in Paula's leven, hij zadelt haar zelfs op met een galerie. Niet omdat zij dat zo graag wil, maar omdat het Oscar een zeer geschikte dagvulling lijkt voor zijn echtgenote.
Hoe anders was haar jeugd. Samen met haar moeder leefde Paula in een mini-appartement. Ze schaamde zich zowel voor de woning als voor haar moeder die in ellenlange, ononderbroken monologen haar wel en wee becommentarieert.
En dan komt er een nieuwe leerlinge bij Paula in de klas: Charlie, dochter van een Shell-topman. Ze komt uit een decadent en luxe milieu. Haar vader is nooit thuis, haar moeder is altijd ziek en samen met haar drie jaar oudere broer Tobias wordt Charlie min of meer aan haar lot overgelaten. Paula raakt steeds meer in de ban van haar. Samen met Charlie en Tobias houdt Paula broeierige séances waarin ze overledenen oproepen. Ook experimenteren Paula en Charlie wat met seks. En dan, heel kort nadat blijkt dat Charlie en Tobias maar een spelletje met Paula spelen en haar er behoorlijk onderdoor trekken, vertrekt het gezin onverwacht naar de andere kant van de wereld. Paula blijft totaal in de war achter.
Om duidelijkheid te krijgen, gaat ze op zoek naar dokter Adami, de spiritueel genezer die Charlies moeder behandelde. Adami legt kaarten om Paula's toekomst te voorspellen. Drie keer een zwarte combinatie met schoppenvrouw, zonder dat er één keer een rode kaart bij zit, dat betekent volgens de dokter dat Charlie maar beter niet aan kinderen kan beginnen. "Je zoekt het geluk, maar het geluk kiest zijn eigen weg... Luister daarom naar me en volg mijn raad... Neem nooit kinderen, het zou je slecht bekomen..."
En dan komt er een nieuwe leerlinge bij Paula in de klas: Charlie, dochter van een Shell-topman. Ze komt uit een decadent en luxe milieu. Haar vader is nooit thuis, haar moeder is altijd ziek en samen met haar drie jaar oudere broer Tobias wordt Charlie min of meer aan haar lot overgelaten. Paula raakt steeds meer in de ban van haar. Samen met Charlie en Tobias houdt Paula broeierige séances waarin ze overledenen oproepen. Ook experimenteren Paula en Charlie wat met seks. En dan, heel kort nadat blijkt dat Charlie en Tobias maar een spelletje met Paula spelen en haar er behoorlijk onderdoor trekken, vertrekt het gezin onverwacht naar de andere kant van de wereld. Paula blijft totaal in de war achter.
Om duidelijkheid te krijgen, gaat ze op zoek naar dokter Adami, de spiritueel genezer die Charlies moeder behandelde. Adami legt kaarten om Paula's toekomst te voorspellen. Drie keer een zwarte combinatie met schoppenvrouw, zonder dat er één keer een rode kaart bij zit, dat betekent volgens de dokter dat Charlie maar beter niet aan kinderen kan beginnen. "Je zoekt het geluk, maar het geluk kiest zijn eigen weg... Luister daarom naar me en volg mijn raad... Neem nooit kinderen, het zou je slecht bekomen..."
Vloek
Na haar huwelijk met Oscar krijgt Paula van hem ook geen kinderen, maar als hij weer eens op zakenreis is, treft ze in een café een blonde Zweed: Ludvik. In hun korte ontmoeting bewerkstelligt Ludvik wat Oscar niet lukte, hij verwekt Paula's dochter Emma. En nu lijkt Emma de puber die de vloek van dokter Adami uit laat komen. Maar dat gebeurt wel op een heel andere manier dan dat we in het begin van het boek denken. Rollen worden omgedraaid en de geschiedenis herhaalt zich. Maar deze keer zijn het vader en dochter die moeder vernederen. De vervloeking van Adami komt in zekere zin dus toch uit.
(Terzijde: wat is dat toch met die Scandinaviërs? In het vorige boek waarover ik voor EPDVL blogde was er ook al zo'n viriele noorderling die hier even snel één schot kwam lossen om een kindje te verwekken. Dat moet toch geen gewoonte worden.)
Noodlot
Het verhaal vlecht heden en verleden door elkaar. Elk woord is afgewogen, het is heel compact geschreven.
Een groot deel van het boek speelt zich af in de enigszins vergane glorie van de fin-de siècle villa waarin Charlie en Tobias tijdelijk wonen. In de tijd waaruit dit decor stamt -het laatste deel van de 19e eeuw- was er nogal eens sprake van zwarte en pessimistische literatuur met noodlotsthema's. Ook in de huidige gothic-stromingen zie je nog dingen terug uit die tijd. Het gevoel dat dat oproept heeft Van Keulen heel mooi door het hele verhaal heen verweven.
En met andere (literaire) noodslotklassiekers heeft Schoppenvrouw gemeen dat je het lot niet kunt ontvluchten. Het komt altijd op een andere manier bij je terecht dan dat je gehoopt of verwacht had. Daarom helpen de pogingen om het af te wenden ook niet. Daarom heet het noodlot, dat valt niet te ontlopen.
En met andere (literaire) noodslotklassiekers heeft Schoppenvrouw gemeen dat je het lot niet kunt ontvluchten. Het komt altijd op een andere manier bij je terecht dan dat je gehoopt of verwacht had. Daarom helpen de pogingen om het af te wenden ook niet. Daarom heet het noodlot, dat valt niet te ontlopen.
GELEZEN:
titel: Schoppenvrouw
auteur: Mensje van Keulen
genre: roman
publicatiedatum: februari 2016
uitgever: Atlas Contact
Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten