Anne-Gine Goemans - Honolulu King
Soms zijn er van die boeken waar ik in de boekhandel met een grote boog omheen zou lopen, Honolulu King is er zo een. Het omslag, de loftuitingen op het achterplat -die op geen enkele bestseller ontbreken en die mij meestal als volledig uitwisselbaar voorkomen-, de grote foto van een aantrekkelijke blonde vrouw, het kan mij allemaal niet bekoren. Echt zo'n boek dat met de grootst mogelijke moeite "Koop mij, koop mij" lijkt te roepen. Ik associeer dat met genres waar ik niets om geef.
Maar dan... is er gelukkig Een perfecte dag voor literatuur! Voordat ik bij deze club besluit om me in te schrijven voor een bepaald boek, kijk ik niet naar het omslag maar lees ik een fragment. En ja hoor, ik was om. De inhoud is heel wat minder goedkoop of gemakkelijk dan dat het omslag doet vermoeden.
Het verhaal draait om Hardy Hardy (yep, voor- en achternaam zijn identiek. Hardy's pappie hield wel van een grapje), een tachtigjarige Indo die zijn leven vult met het bestieren van zijn toko, het ophalen van herinneringen met zijn oude muziekvrienden Cok en George, bezoekjes aan zijn demente vrouw in een verzorgingshuis en het verwerven van een plekje binnen de plaatselijke loge van de Vrijmetselarij. Kleindochter Synne helpt opa in de winkel en heeft tussendoor een moeilijke relatie met een getrouwde man, terwijl ze maar niet in de gaten heeft dat "de ware liefde" steeds om haar heen draait in de vorm van een studievriend.
Tot Hardy's grote schrik komt er een sushirestaurant tegenover zijn toko. Als er één groep is waar hij sinds de oorlog allergisch voor is, zijn het de Japanners wel. Hij zet dan ook alles op alles om zijn overburen het leven zuur te maken.
Het leven van alle personages komt opeens op zijn kop te staan als Hardy bij de Vrijmetselaars opbiecht dat hij kort na de bersiapperiode in voormalig Nederlands-Indië negen mannen heeft omgebracht. Deze mannen, jongens eigenlijk nog, hadden Hardy's moeder, zusjes en broer vermoord. Hoe gaat de broederschap hiermee om? Hoe gaan Hardy's vrienden, zijn dochter en zijn kleindochter ermee om?
Interviews
Behalve deze rode draad heeft Anne-Gine Goemans door het verhaal heen heel veel losstaande persoonlijke verhalen geweven over het leven in Nederlands Indië tijdens de Japanse bezetting, de bersiap en de politionele acties. Deze soms intieme verhalen geven een veel dieper inzicht in de toenmalige situatie dan dat één doorlopende verhaallijn ooit zou kunnen bereiken. Toch maken die losstaande verhalen het boek niet loodzwaar en "vervuilen" die verhalen de plot niet met teveel zijlijntjes, doordat Goemans daar een geweldige manier voor heeft gevonden: ze laat Hardy in de loop der jaren vele honderden mensen uit Nederlands Indië interviewen. Deze gesprekken zijn vastgelegd op cassettebandjes en de grote hobby van Hardy, George en Cok is om mensen te tracen. Een van de vrienden noemt dan een naam of gebeurtenis, vervolgens gaan ze raden wie dat ook alweer heeft verteld. Vervolgens gaan ze het betreffende bandje afluisteren.
Spelenderwijs krijg je als lezer zo veel meer informatie dan dat een rechtlijnig verhaal je ooit had kunnen geven. Ook Hardy's geschiedenis en de levensgeschiedenis van zijn Japanse overbuurvrouw geven nog eens een extra kijkje in het na-oorlogse leven aan de andere kant van de wereld.
Vrijmetselarij
Een van de verhaallijnen in het boek gaat over Hardy's toetreding tot de Vrijmetselarij. Zoals bekend is dit een gesloten organisatie waarvan nooit informatie naar buiten komt. Daarom lees je er meestal alleen in grote lijnen iets over, maar weinig schrijvers zullen hier echt gedetailleerd iets over (kunnen) schrijven. In Honolulu King valt die gedetailleerdheid daarom des te meer op. Hoe komt Goemans aan al deze informatie?
In een interview las ik hoe ze twintig jaar geleden het verhaal kreeg toegespeeld over een lid van de Amersfoortse Vrijmetselaarsloge, die in een bouwstuk (een soort voordracht) aangaf zeventien mensen vermoord te hebben, nadat deze mensen zijn moeder, zusje en twee broertjes hadden vermoord. Door de geheimhoudingsplicht binnen de Vrijmetselarij kon Goemans al die jaren niets met deze gegevens, pas nu de betrokken personen overleden zijn wilde zij het verhaal vertellen. Dat doet ze niet rechtstreeks. Ze heeft de informatie verwerkt in een volkomen nieuw verhaal, met nieuwe personages.
Ik vermoed dat diezelfde bron die haar de gegevens uit de Amersfoortse loge toespeelde, haar ook van meer inside information heeft voorzien. Hoe dan ook, Goemans vertelt véél gedetailleerder over de rituelen van het genootschap dan dat ik waar-dan-ook ooit heb gelezen.
Niet alle verhaallijnen zijn even goed. Zo past de relatie van kleindochter Synne met de gehuwde David wat mij betreft beter in de Bouquetreeks. Het ligt allemaal zo voor de hand en is zo voorspelbaar. Jammer.
En ook de plotwending in het laatste hoofdstuk had voor mij niet gehoeven. In het eerder genoemde interview vertelt Goemans dat ze aan het einde van haar research opeens materiaal tegenkwam waardoor het hele verhaal op losse schroeven kwam te staan. Of die gegevens correct waren viel niet meer te achterhalen. Goemans heeft ze uiteindelijk gebruikt om het boek een diepere psychologische laag te geven.
Dat laatste is haar gelukt, maar ik vraag me af of het nog nodig was in een al sterk gelaagd verhaal. En als je ervan uitgaat dat literatuur je aan het denken moet zetten en dat het daarbij best hard mag wringen, dan is Goemans daarin ook geslaagd. Toch vind ik het zelf een overbodige stap. Het verhaal was ook zonder deze extra informatie gewoon af.
Kakofonie
Wat ikNaast alle genoemde verhaallijnen zijn er ook thema's in het boek te benoemen. Behalve wat ik her en der al aanstipte, zoals traumaverwerking, vooroordelen, relaties, enz., komen er ook dingen aan bod als langs-elkaar-heen-communiceren, omgaan met langzaam voortschrijdende dementie en aftakeling, Hawaïmuziek, levenslessen, wereldgeschiedenis en noem maar op.
Er zijn niet veel boeken die zo'n enorme kakofonie aan informatie en zulke grote gelaagdheid over de lezer uitstorten en daarbij toch een begrijpelijk, helder verhaal vertellen dat niet zwaar is en waar de nodige humor in zit.
Dat is absoluut een knappe prestatie van Anne-Gine Goemans.
GELEZEN:
Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Soms zijn er van die boeken waar ik in de boekhandel met een grote boog omheen zou lopen, Honolulu King is er zo een. Het omslag, de loftuitingen op het achterplat -die op geen enkele bestseller ontbreken en die mij meestal als volledig uitwisselbaar voorkomen-, de grote foto van een aantrekkelijke blonde vrouw, het kan mij allemaal niet bekoren. Echt zo'n boek dat met de grootst mogelijke moeite "Koop mij, koop mij" lijkt te roepen. Ik associeer dat met genres waar ik niets om geef.
Maar dan... is er gelukkig Een perfecte dag voor literatuur! Voordat ik bij deze club besluit om me in te schrijven voor een bepaald boek, kijk ik niet naar het omslag maar lees ik een fragment. En ja hoor, ik was om. De inhoud is heel wat minder goedkoop of gemakkelijk dan dat het omslag doet vermoeden.
Het verhaal draait om Hardy Hardy (yep, voor- en achternaam zijn identiek. Hardy's pappie hield wel van een grapje), een tachtigjarige Indo die zijn leven vult met het bestieren van zijn toko, het ophalen van herinneringen met zijn oude muziekvrienden Cok en George, bezoekjes aan zijn demente vrouw in een verzorgingshuis en het verwerven van een plekje binnen de plaatselijke loge van de Vrijmetselarij. Kleindochter Synne helpt opa in de winkel en heeft tussendoor een moeilijke relatie met een getrouwde man, terwijl ze maar niet in de gaten heeft dat "de ware liefde" steeds om haar heen draait in de vorm van een studievriend.
Tot Hardy's grote schrik komt er een sushirestaurant tegenover zijn toko. Als er één groep is waar hij sinds de oorlog allergisch voor is, zijn het de Japanners wel. Hij zet dan ook alles op alles om zijn overburen het leven zuur te maken.
Tot Hardy's grote schrik komt er een sushirestaurant tegenover zijn toko. Als er één groep is waar hij sinds de oorlog allergisch voor is, zijn het de Japanners wel. Hij zet dan ook alles op alles om zijn overburen het leven zuur te maken.
Het leven van alle personages komt opeens op zijn kop te staan als Hardy bij de Vrijmetselaars opbiecht dat hij kort na de bersiapperiode in voormalig Nederlands-Indië negen mannen heeft omgebracht. Deze mannen, jongens eigenlijk nog, hadden Hardy's moeder, zusjes en broer vermoord. Hoe gaat de broederschap hiermee om? Hoe gaan Hardy's vrienden, zijn dochter en zijn kleindochter ermee om?
Interviews
Behalve deze rode draad heeft Anne-Gine Goemans door het verhaal heen heel veel losstaande persoonlijke verhalen geweven over het leven in Nederlands Indië tijdens de Japanse bezetting, de bersiap en de politionele acties. Deze soms intieme verhalen geven een veel dieper inzicht in de toenmalige situatie dan dat één doorlopende verhaallijn ooit zou kunnen bereiken. Toch maken die losstaande verhalen het boek niet loodzwaar en "vervuilen" die verhalen de plot niet met teveel zijlijntjes, doordat Goemans daar een geweldige manier voor heeft gevonden: ze laat Hardy in de loop der jaren vele honderden mensen uit Nederlands Indië interviewen. Deze gesprekken zijn vastgelegd op cassettebandjes en de grote hobby van Hardy, George en Cok is om mensen te tracen. Een van de vrienden noemt dan een naam of gebeurtenis, vervolgens gaan ze raden wie dat ook alweer heeft verteld. Vervolgens gaan ze het betreffende bandje afluisteren.
Spelenderwijs krijg je als lezer zo veel meer informatie dan dat een rechtlijnig verhaal je ooit had kunnen geven. Ook Hardy's geschiedenis en de levensgeschiedenis van zijn Japanse overbuurvrouw geven nog eens een extra kijkje in het na-oorlogse leven aan de andere kant van de wereld.
Vrijmetselarij
Een van de verhaallijnen in het boek gaat over Hardy's toetreding tot de Vrijmetselarij. Zoals bekend is dit een gesloten organisatie waarvan nooit informatie naar buiten komt. Daarom lees je er meestal alleen in grote lijnen iets over, maar weinig schrijvers zullen hier echt gedetailleerd iets over (kunnen) schrijven. In Honolulu King valt die gedetailleerdheid daarom des te meer op. Hoe komt Goemans aan al deze informatie?
In een interview las ik hoe ze twintig jaar geleden het verhaal kreeg toegespeeld over een lid van de Amersfoortse Vrijmetselaarsloge, die in een bouwstuk (een soort voordracht) aangaf zeventien mensen vermoord te hebben, nadat deze mensen zijn moeder, zusje en twee broertjes hadden vermoord. Door de geheimhoudingsplicht binnen de Vrijmetselarij kon Goemans al die jaren niets met deze gegevens, pas nu de betrokken personen overleden zijn wilde zij het verhaal vertellen. Dat doet ze niet rechtstreeks. Ze heeft de informatie verwerkt in een volkomen nieuw verhaal, met nieuwe personages.
Ik vermoed dat diezelfde bron die haar de gegevens uit de Amersfoortse loge toespeelde, haar ook van meer inside information heeft voorzien. Hoe dan ook, Goemans vertelt véél gedetailleerder over de rituelen van het genootschap dan dat ik waar-dan-ook ooit heb gelezen.
Niet alle verhaallijnen zijn even goed. Zo past de relatie van kleindochter Synne met de gehuwde David wat mij betreft beter in de Bouquetreeks. Het ligt allemaal zo voor de hand en is zo voorspelbaar. Jammer.
En ook de plotwending in het laatste hoofdstuk had voor mij niet gehoeven. In het eerder genoemde interview vertelt Goemans dat ze aan het einde van haar research opeens materiaal tegenkwam waardoor het hele verhaal op losse schroeven kwam te staan. Of die gegevens correct waren viel niet meer te achterhalen. Goemans heeft ze uiteindelijk gebruikt om het boek een diepere psychologische laag te geven.
Dat laatste is haar gelukt, maar ik vraag me af of het nog nodig was in een al sterk gelaagd verhaal. En als je ervan uitgaat dat literatuur je aan het denken moet zetten en dat het daarbij best hard mag wringen, dan is Goemans daarin ook geslaagd. Toch vind ik het zelf een overbodige stap. Het verhaal was ook zonder deze extra informatie gewoon af.
Kakofonie
Wat ikNaast alle genoemde verhaallijnen zijn er ook thema's in het boek te benoemen. Behalve wat ik her en der al aanstipte, zoals traumaverwerking, vooroordelen, relaties, enz., komen er ook dingen aan bod als langs-elkaar-heen-communiceren, omgaan met langzaam voortschrijdende dementie en aftakeling, Hawaïmuziek, levenslessen, wereldgeschiedenis en noem maar op.
Er zijn niet veel boeken die zo'n enorme kakofonie aan informatie en zulke grote gelaagdheid over de lezer uitstorten en daarbij toch een begrijpelijk, helder verhaal vertellen dat niet zwaar is en waar de nodige humor in zit.
Dat is absoluut een knappe prestatie van Anne-Gine Goemans.
Dat is absoluut een knappe prestatie van Anne-Gine Goemans.
GELEZEN:
titel: Honolulu King
auteur: Anne-Gine Goemans
genre: roman
publicatiedatum: september 2015
uitgever: ambo|anthos
Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
3 opmerkingen:
Duidelijk verwoord weer, Manjo. En als jij inderdaad besluit één van deze thema's c.q. deze periode in de wereldgeschiedenis te verwerken tot een eigen verhaal, wil ik dat erg graag lezen.
Toch is het jammer dat er waarschijnlijk meer bijzondere boeken onze aandacht niet krijgen, door een te commerciële uitstraling en een te grote hype. Gelukkig houdt Cathelijne ons bij de les :-)
Interessant om te lezen hoe jij ernaar kijkt. De relatie van Synne met die oudere man had van mij ook niet gehoeven. Ik ben het ook met je eens dat er zoveel in het boek zit en dat alles heel mooi bij elkaar past, met humor. Dat is ook wat ik verwachtte na haar boek Glijvlucht, wat echt een aanrader is.
Ik laat mij niet leiden door alles wat men zegt over en boek, ik trek mijn eigen plan wel. Dit boek sprak mij juist aan door de cover en het verhaal, maar oh man het overspoelde mij met verhalen over oorlog. Alles met elkaar, komt ook doordat het bijna verjaardag vader is en ik dacht aan zijn verhalen en angsten over oorlog en die van mijn moeder toen ze oud werden. Tja. Mooie recensie.
Een reactie posten