Walter van den Berg - Schuld
Sommige verhalen kun je keer op keer vertellen, elke keer vanuit een andere invalshoek, elke keer met andere details, soms met andere personages. En steeds opnieuw levert het weer een geweldig verhaal op. Het nieuwste boek van Walter van den Berg kun je hier gerust onder scharen. Hij heeft het wéér geflikt!
Zowel Van den Bergs tweede roman West, als het daarop volgende Van dode mannen win je niet zijn net als Schuld geënt op zijn eigen geschiedenis. Wat overigens niet wil zeggen dat het verhaal volledig autobiografisch is. De schrijver husselt, schrapt, haalt er andere personages en gebeurtenissen bij en modelleert er dan een nieuw verhaal van.
In Schuld zien we Ron en Cor terug, die Van den Berg introduceerde in zijn tweede boek, West.
Ron, die zichzelf Zanger Ronald noemt, is veroordeeld omdat hij iemand zou hebben doodgeslagen. Lang heeft hij niet hoeven zitten, na twee jaar keert hij weer terug naar huis. Zes verschillende personages vertellen om beurten hun stukje van het verhaal. Daarbij is Ron's broer Cor -die heeft gestudeerd en zich probeert te ontworstelen aan de treurnis van het leven in de onderklasse van de grote stad- de enige die ook in de ik-vorm vertelt, bij alle andere personages is er een anonieme alwetende verteller.
Scharrelaars
We zien mensen in de marges van de maatschappij. Scharrelaars die hopen ooit een grote slag te slaan. Mensen met steeds oplopende schulden, zoals Ron. Hij verhuurt zijn huis aan Polen, maar om ruimte te maken voor zijn onderhuurders moet Ron zijn zoon Kevin op straat zetten. Kevin, die als Ron in de bak zit probeert om met kleine criminaliteit genoeg te verdienen om zijn vaders schulden af te lossen. Maar en zijn meer soorten schulden. Mensen staan ook om andere redenen bij elkaar in de schuld. En zelfs als je een schuld aflost, zijn er weer nieuwe schulden.
Dit zijn mensen die op hun manier voor elkaar opkomen. Niet alleen Kevin probeert zijn vader te redden, Ron zelf "redt" regelmatig vrouwen die het moeilijk hebben. Dat begon met zijn mishandelde moeder, van wie hij volgens eigen zeggen ooit de tweede echtgenoot het huis uit sloeg. Sindsdien valt Ron keer op keer voor hulpbehoevende en wegkwijnende types die hij er dan weer bovenop probeert te helpen. Tegelijkertijd voelt Ron zich gigantisch belazerd door zijn overspelige ex en probeert zoon Kevin wraak op zijn moeder te nemen door vrouwen te stalken die het niet zo nauw nemen met de echtelijke moraal.
Dan zijn er nog Marco, de Uruzganveteraan met de losse handjes, en zijn vrouw Sandra die zich op alle mogelijke manieren door Marco laat vernederen. Tot op zekere hoogte tenminste. En we ontmoeten heler, schuldeiser en sjacheraar witte Mo, die ooit Edwin heette maar zich een tijdlang inliet met Marokkanen en daar zijn bijnaam aan overhield.
Cor, de broer van Zanger Ronald, is het alter ego van de schrijver. Van den Berg maakt deze Cor niet echt populair, integendeel. De anderen hebben moeite met de manier waarop Cor zich vaak net iets beter of anders voelt dan de rest, of met de manier waarop hij ingrijpt om mensen op het rechte pad te houden.
Cor is een uitzondering, de anderen kunnen nauwelijks verder kijken dan hun eigen povere omstandigheden. Misschien dat Kevin ook voldoende hersens heeft om uit het dal te krabbelen, maar keer op keer zien we dat het hem niet lukt. Of dat hij het eigenlijk niet eens echt probeert.
Hard
Walter van den Berg schrijft rauw, recht voor z'n raap. Er is geen uitleg, geen diepere betekenis. Er zijn geen psychologische uitweidingen of onderbouwingen, er is nauwelijks ruimte voor gevoelens. De sfeer is hard en bij tijden beklemmend. Dit is het, en daar doe je het maar mee.
Wat opnieuw even wennen is zijn de vele dialogen zonder aanhalingstekens, we zagen dat al eerder in Van den Bergs boeken. Verder is de beschrijving van de scènes en de omgeving haast filmisch, zó gedetailleerd. Als bijvoorbeeld een van de personages vertelt hoe hij of zij ergens heen gaat, kun je met de plattegrond van Amsterdam bij de hand de route precies volgen.
Het verhaal speelt zich af in het zogeheten Bluebanddorp in Amsterdam-Slotervaart. Ik had er nog nooit van gehoord, maar toen ik het boek uit had heb ik het eens gegoogeld. De foto's voegden weinig meer toe aan het beeld dat ik al had bedacht bij het verhaal, zó duidelijk is alles beschreven.
Het is een bekende uitdrukking: een ongelukkige jeugd is een goudmijn voor een schrijver. Of Van den Berg nou zo ongelukkig was in zijn jeugd, weet ik niet. Ik weet wel dat het een bijzondere jeugd is geweest, in een bijzonder milieu. En ik hoop dat die goudmijn voorlopig nog niet uitgeput is.
GELEZEN:
Zowel Van den Bergs tweede roman West, als het daarop volgende Van dode mannen win je niet zijn net als Schuld geënt op zijn eigen geschiedenis. Wat overigens niet wil zeggen dat het verhaal volledig autobiografisch is. De schrijver husselt, schrapt, haalt er andere personages en gebeurtenissen bij en modelleert er dan een nieuw verhaal van.
In Schuld zien we Ron en Cor terug, die Van den Berg introduceerde in zijn tweede boek, West.
Ron, die zichzelf Zanger Ronald noemt, is veroordeeld omdat hij iemand zou hebben doodgeslagen. Lang heeft hij niet hoeven zitten, na twee jaar keert hij weer terug naar huis. Zes verschillende personages vertellen om beurten hun stukje van het verhaal. Daarbij is Ron's broer Cor -die heeft gestudeerd en zich probeert te ontworstelen aan de treurnis van het leven in de onderklasse van de grote stad- de enige die ook in de ik-vorm vertelt, bij alle andere personages is er een anonieme alwetende verteller.
Scharrelaars
We zien mensen in de marges van de maatschappij. Scharrelaars die hopen ooit een grote slag te slaan. Mensen met steeds oplopende schulden, zoals Ron. Hij verhuurt zijn huis aan Polen, maar om ruimte te maken voor zijn onderhuurders moet Ron zijn zoon Kevin op straat zetten. Kevin, die als Ron in de bak zit probeert om met kleine criminaliteit genoeg te verdienen om zijn vaders schulden af te lossen. Maar en zijn meer soorten schulden. Mensen staan ook om andere redenen bij elkaar in de schuld. En zelfs als je een schuld aflost, zijn er weer nieuwe schulden.
Dit zijn mensen die op hun manier voor elkaar opkomen. Niet alleen Kevin probeert zijn vader te redden, Ron zelf "redt" regelmatig vrouwen die het moeilijk hebben. Dat begon met zijn mishandelde moeder, van wie hij volgens eigen zeggen ooit de tweede echtgenoot het huis uit sloeg. Sindsdien valt Ron keer op keer voor hulpbehoevende en wegkwijnende types die hij er dan weer bovenop probeert te helpen. Tegelijkertijd voelt Ron zich gigantisch belazerd door zijn overspelige ex en probeert zoon Kevin wraak op zijn moeder te nemen door vrouwen te stalken die het niet zo nauw nemen met de echtelijke moraal.
Dan zijn er nog Marco, de Uruzganveteraan met de losse handjes, en zijn vrouw Sandra die zich op alle mogelijke manieren door Marco laat vernederen. Tot op zekere hoogte tenminste. En we ontmoeten heler, schuldeiser en sjacheraar witte Mo, die ooit Edwin heette maar zich een tijdlang inliet met Marokkanen en daar zijn bijnaam aan overhield.
Cor, de broer van Zanger Ronald, is het alter ego van de schrijver. Van den Berg maakt deze Cor niet echt populair, integendeel. De anderen hebben moeite met de manier waarop Cor zich vaak net iets beter of anders voelt dan de rest, of met de manier waarop hij ingrijpt om mensen op het rechte pad te houden.
Cor is een uitzondering, de anderen kunnen nauwelijks verder kijken dan hun eigen povere omstandigheden. Misschien dat Kevin ook voldoende hersens heeft om uit het dal te krabbelen, maar keer op keer zien we dat het hem niet lukt. Of dat hij het eigenlijk niet eens echt probeert.
Hard
Walter van den Berg schrijft rauw, recht voor z'n raap. Er is geen uitleg, geen diepere betekenis. Er zijn geen psychologische uitweidingen of onderbouwingen, er is nauwelijks ruimte voor gevoelens. De sfeer is hard en bij tijden beklemmend. Dit is het, en daar doe je het maar mee.
Wat opnieuw even wennen is zijn de vele dialogen zonder aanhalingstekens, we zagen dat al eerder in Van den Bergs boeken. Verder is de beschrijving van de scènes en de omgeving haast filmisch, zó gedetailleerd. Als bijvoorbeeld een van de personages vertelt hoe hij of zij ergens heen gaat, kun je met de plattegrond van Amsterdam bij de hand de route precies volgen.
Het verhaal speelt zich af in het zogeheten Bluebanddorp in Amsterdam-Slotervaart. Ik had er nog nooit van gehoord, maar toen ik het boek uit had heb ik het eens gegoogeld. De foto's voegden weinig meer toe aan het beeld dat ik al had bedacht bij het verhaal, zó duidelijk is alles beschreven.
Het is een bekende uitdrukking: een ongelukkige jeugd is een goudmijn voor een schrijver. Of Van den Berg nou zo ongelukkig was in zijn jeugd, weet ik niet. Ik weet wel dat het een bijzondere jeugd is geweest, in een bijzonder milieu. En ik hoop dat die goudmijn voorlopig nog niet uitgeput is.
GELEZEN:
titel: Schuld
auteur: Walter van den Berg
genre: roman
publicatiedatum: februari 2016
uitgever: Das Mag
Geen opmerkingen:
Een reactie posten