Ik blog nooit in opdracht, maar wel op verzoek. De meeste boeken die ik hier bespreek heb ik met zo'n verzoek gekregen van de uitgevers. Dat betekent niet dat
zij -of wie dan ook- enige invloed kunnen uitoefenen op de inhoud van dit blog. Ik blog gewoon zoals ik er zelf over denk.

Reacties? Graag! Ik stel het zeker op prijs als mensen de moeite nemen om te reageren.
Heb jij ook een weblog over boeken? Ik ben nieuwsgierig, dus laat gerust een linkje achter in jouw reactie.


zondag 15 november 2015

Perzische vertelling met een dosis Hollandse nuchterheid

Rashid Novaire - Zeg maar dat we niet thuis zijn 











Laat de Hollandse nuchterheid, de Perzische vertelkunst en de Arabische cultuur bij elkaar komen en je krijgt het beste van drie werelden. Vooruit, een Moluks sausje erover, dat maakt het af. Rashid Novaire is het gelukt, in (zijn zesde titel alweer) Zeg maar dat we niet thuis zijn.

Mohammed Jahangir is dood, morsdood, met alle tekenen die daarbij horen. Hij ligt in het mortuarium en wacht op wat er met hem gaat gebeuren. Hij wacht, ja, want ondanks het overduidelijk dood-zijn denkt, hoort en ziet Jahangir nog steeds alles. Sterker zelfs, hij ziet wat niet zichtbaar is. Hij weet wat mensen denken, hij weet wat niemand weet. 

Jahangir wil terug naar huis, hij wil in zijn geboortegrond begraven worden zoals dat hoort: op zijn zij en met zijn gezicht naar Mekka. Het probleem is dat hij ooit een leugentje om bestwil heeft verzonnen. Als Feyli-Koerd vluchtte hij voor de ayatollahs van zijn geboorteland Iran naar Irak, later keerde hij weer terug toen hij vluchtte voor Saddam Hoesseins genocide. Toen hij uiteindelijk in Nederland aankwam, had hij allang in de gaten dat Iraanse Koerden hier weinig kans maakten, Iran was op dat moment betrekkelijk veilig. Maar Iraakse Koerden mochten vanwege de situatie in hun thuisland wél hier blijven. Door zichzelf tot geboren Irakees te verklaren kreeg Jahangir zijn felbegeerde status en zelfs een Nederlands paspoort. 
Dat leugentje om bestwil, of zoals hij het noemt 'een witte leugen', werkt nu tegen hem, want de Iraanse ambassade weigert mee te werken aan repatriëring van zijn stoffelijk overschot. Vanuit zijn koelcel in het mortuarium probeert Jahangir zijn nabestaanden en zijn uitvaartverzorger te bewerken. Hij heeft maar zeven dagen, als hij dan niet vertrokken is zal hij hier begraven moeten worden. 

Bedjasjes
Die zeven dagen vormen ook de laatste week dat Milan den Hartog als uitvaartverzorger bij Noorderzon & Zonen werkt. Na zeven jaar besluit hij zijn leven een wending te geven, hij wil een bedrijf opstarten in bedjasjes. Bedjasjes? Ja. Korte vestjes die dames kunnen dragen als ze in bed bijvoorbeeld een boek willen lezen. Het enige probleem is dat Milan geen startkapitaal heeft. En als hij dat eenmaal in de schoot geworpen krijgt, durft hij het niet te gebruiken. 
Deze laatste werkweek van Milan is de moeilijkste uit zijn hele carrière. Hij krijgt ook nog te maken met een overleden Marokkaanse oma die in haar geboorteland is begraven maar juist terug moet naar Nederland, en met een Molukse motorclub waarvan een van de leden is verongelukt. De moeder van de motorrijder zadelt Milan met een extra probleem op.
Tegelijkertijd worstelt Milan met zichzelf, het is niet voor niets dat hij bij Noorderzon weg wil. Als zoon van een onbekende Joegoslaaf die hem niets meer en niets minder dan een mediterraan uiterlijk naliet, en opgevoed door lesbische moeders die Milan -hoe klein ook- blootstelden aan alle zielenroerselen en ruzies, is hij een onzekere volwassene zonder eigen identiteit geworden. Hij twijfelt over zijn seksualiteit en over zijn vermogen tot liefhebben. Zijn hele leven heeft hij zich dienstbaar opgesteld, daar wil hij eigenlijk vanaf maar het zit er zó ingebakken dat hij het niet kwijtraakt.

Vertelkunst
Een vreemd, surrealistisch verhaal, dat je door de geweldige vertelkunst van Novaire als zoete koek slikt. Het voelt een beetje als de verhalen uit de Perzische epische traditie, zoals de vertellingen van Sheherazade en de Shahnama: (mythische) verhalen met een diepere betekenis, verwijzingen en symboliek. In Zeg maar dat we niet thuis zijn maakt Novaire daar ook gebruik van. Zojuist noemde ik al de naam Noorderzon, het getal zeven en de onzinnige bedjasjes, maar er is nog veel en veel meer. 
Het is een verhaal van culturele en godsdienstige uitersten, die langzaamaan begrip voor elkaar krijgen. Ik wil niet zeggen dat ze naar elkaar toegroeien, maar ze gaan openstaan voor elkaar. 

Dat openstaan voor andere culturen en andere invloeden, dat zie je ook terug in eerder werk van Novaire dat bij zijn vorige uitgever De Geus (waarom die overstap?) uitkwam. Hij weet als geen ander een verhaal vanuit verschillende standpunten en opvattingen te belichten. Wat mij betreft is dit één van de mensen die het nieuwe Nederland op kunnen bouwen: het Nederland waarin plaats is voor iedereen, ongeacht afkomst en achtergrond. 
Laten we allemaal zoveel mogelijk de verhalen van Novaire blijven lezen, vertellen en hervertellen. Laat vooral de onderliggende boodschap tot ons doordringen, laten we openstaan voor anderen. Misschien komt het dan toch nog ooit goed met ons land. 



GELEZEN:
titel: Zeg maar dat we niet thuis zijn
auteur: Rashid Novaire
genre: roman
verschenen: augustus 2015
uitgever: Ambo|Anthos

Novaire heeft geen eigen website

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Lees hier wat andere boekbloggers ervan vonden


Geen opmerkingen: