Suzanna Jansen - Ondanks de zwaartekracht
Het belang van de kunst, waar zit dat in? Hoe toon je dat aan? Waarom zouden we niet met minder kunst en cultuur toe kunnen? Waarom zijn kunst en cultuur maatschappelijk gezien überhaupt nodig ?
Het zijn niet de minste vragen die Suzanna Jansen zich stelde. Vijf jaar duurde haar zoektocht, twee weken geleden publiceerde ze de resultaten in haar nieuwste boek Ondanks de zwaartekracht.
Het uitgangspunt van Jansen was Slotermeer, het Amsterdamse stadsdeel waarin zij haar jeugd doorbracht en waar in haar ogen he-le-maal niets was op het gebied van welke kunstzinnige of culturele uiting dan ook. Enerzijds volgde Jansen het leven van Cor van Eesteren, Amsterdams stedebouwkundige en geestelijk vader van het na-oorlogse stadsdeel, anderzijds verdiepte ze zich in het leven van Steffina Wine Puister, aka Steffa Wine, die als eerste en lange tijd als enige met haar cultureel centrum en dansschool enige cultuur in Slotermeer bracht.
Tussen beide verhaallijnen door schrijft Jansen haar eigen verhaal. Als kind wilde ze graag dansen, maar de dansschool van Steffa Wine was te duur dus moest ze zich op andere manieren behelpen. Later, tijdens haar dansvakopleiding, liep Jansen een langdurige blessure op, waardoor ze de opleiding uiteindelijk afbrak. Haar ervaringen in Slotermeer en tijdens de opleiding, plus het onderzoek wat er nu precies met haar aan de hand was, vormen de derde verhaallijn.
Onderzoek
Jansen neemt de lezer mee in haar zoektocht naar informatie. We reizen naar Weimar, Hellerau, Parijs en Wallonië. We zijn getuige van sommige doodlopende sporen en vruchteloze pogingen, waarna we samen met de schrijfster euforisch weer een nieuw spoor ergens oppikken om verder te zoeken in de levens van Cor en Steffa. Ik mag dat wel, dit puzzelend zoekwerk was wat ik in mijn journalistieke jaren het leukste vond aan onderzoeksjournalistiek en waar tot mijn grote verdriet tegenwoordig nauwelijks nog tijd (ofwel: geld) voor is. Gaandeweg de zoektocht ging ik me stukje bij beetje steeds meer identificeren met de auteur, zeker als je ook nog eens in aanmerking neemt dat ik al een tijdje met twee benen omhoog thuis zit vanwege een shin splint, ofwel mediaal tibiaal stress syndroom. En dat was nou precies die klacht die een einde maakte aan Jansens balletcarrière.
Geleidelijk spoort Jansen steeds meer mensen op die nog informatie hebben, waarbij er over Steffa meer duidelijk wordt dan over Cor, zodat er op haar wat meer nadruk komt te liggen. Ook voor haar eigen verhaallijn vindt de auteur nog nieuwe informatie.
Jansen schrijft vlot en heeft echt heel erg veel werk in het onderzoek gestoken. Keerzijde daarvan is dat verhaal daardoor wel 'vol' is, zowel wat betreft informatie, als verhaallijnen als personages.
Voor zover we weten is er geen band en ook geen contact geweest tussen Cor van Eesteren en Steffa Wine, toch probeert Jansen om inhoudelijke verbanden te leggen, waarbij ze haar eigen geschiedenis soms als tussenstap gebruikt. Uitgaande van Jansens beginvragen is het te begrijpen dat ze minimaal twee kunstenaars wilde gebruiken om haar verhaal kracht bij te zetten, maar gezien het overvolle resultaat had ze wellicht beter die beginvragen los kunnen laten en bijvoorbeeld alleen Steffa Wine kunnen volgen.
Vorm en inhoud
Terugkijkend naar de vragen waarmee ik deze recensie begon, denk ik overigens dat de auteur daar wel antwoord op heeft gegeven. Ze heeft laten zien hoe de meest robuuste, statische en mannelijke kunstvorm, de bouwkunst, en de meest dynamische, vluchtige en vrouwelijke kunstvorm, het ballet, samen vorm en inhoud hebben gegeven aan een stadsdeel als Slotermeer. Daarmee hebben ze niet alleen invloed gehad op de wijk an sich, maar op het hele maatschappelijk leven en daarmee het leven van de bewoners. En eigenlijk zijn bouwkunst en ballet daarmee exemplarisch voor alle kunstvormen, die ieder voor zich in hun eigen context hun eigen maatschappelijk nut hebben. Maar die laatste conclusie is van mij, niet van Suzanna Jansen.
Het zijn niet de minste vragen die Suzanna Jansen zich stelde. Vijf jaar duurde haar zoektocht, twee weken geleden publiceerde ze de resultaten in haar nieuwste boek Ondanks de zwaartekracht.
Het uitgangspunt van Jansen was Slotermeer, het Amsterdamse stadsdeel waarin zij haar jeugd doorbracht en waar in haar ogen he-le-maal niets was op het gebied van welke kunstzinnige of culturele uiting dan ook. Enerzijds volgde Jansen het leven van Cor van Eesteren, Amsterdams stedebouwkundige en geestelijk vader van het na-oorlogse stadsdeel, anderzijds verdiepte ze zich in het leven van Steffina Wine Puister, aka Steffa Wine, die als eerste en lange tijd als enige met haar cultureel centrum en dansschool enige cultuur in Slotermeer bracht.
Tussen beide verhaallijnen door schrijft Jansen haar eigen verhaal. Als kind wilde ze graag dansen, maar de dansschool van Steffa Wine was te duur dus moest ze zich op andere manieren behelpen. Later, tijdens haar dansvakopleiding, liep Jansen een langdurige blessure op, waardoor ze de opleiding uiteindelijk afbrak. Haar ervaringen in Slotermeer en tijdens de opleiding, plus het onderzoek wat er nu precies met haar aan de hand was, vormen de derde verhaallijn.
Onderzoek
Jansen neemt de lezer mee in haar zoektocht naar informatie. We reizen naar Weimar, Hellerau, Parijs en Wallonië. We zijn getuige van sommige doodlopende sporen en vruchteloze pogingen, waarna we samen met de schrijfster euforisch weer een nieuw spoor ergens oppikken om verder te zoeken in de levens van Cor en Steffa. Ik mag dat wel, dit puzzelend zoekwerk was wat ik in mijn journalistieke jaren het leukste vond aan onderzoeksjournalistiek en waar tot mijn grote verdriet tegenwoordig nauwelijks nog tijd (ofwel: geld) voor is. Gaandeweg de zoektocht ging ik me stukje bij beetje steeds meer identificeren met de auteur, zeker als je ook nog eens in aanmerking neemt dat ik al een tijdje met twee benen omhoog thuis zit vanwege een shin splint, ofwel mediaal tibiaal stress syndroom. En dat was nou precies die klacht die een einde maakte aan Jansens balletcarrière.
Geleidelijk spoort Jansen steeds meer mensen op die nog informatie hebben, waarbij er over Steffa meer duidelijk wordt dan over Cor, zodat er op haar wat meer nadruk komt te liggen. Ook voor haar eigen verhaallijn vindt de auteur nog nieuwe informatie.
Jansen schrijft vlot en heeft echt heel erg veel werk in het onderzoek gestoken. Keerzijde daarvan is dat verhaal daardoor wel 'vol' is, zowel wat betreft informatie, als verhaallijnen als personages.
Voor zover we weten is er geen band en ook geen contact geweest tussen Cor van Eesteren en Steffa Wine, toch probeert Jansen om inhoudelijke verbanden te leggen, waarbij ze haar eigen geschiedenis soms als tussenstap gebruikt. Uitgaande van Jansens beginvragen is het te begrijpen dat ze minimaal twee kunstenaars wilde gebruiken om haar verhaal kracht bij te zetten, maar gezien het overvolle resultaat had ze wellicht beter die beginvragen los kunnen laten en bijvoorbeeld alleen Steffa Wine kunnen volgen.
Vorm en inhoud
Terugkijkend naar de vragen waarmee ik deze recensie begon, denk ik overigens dat de auteur daar wel antwoord op heeft gegeven. Ze heeft laten zien hoe de meest robuuste, statische en mannelijke kunstvorm, de bouwkunst, en de meest dynamische, vluchtige en vrouwelijke kunstvorm, het ballet, samen vorm en inhoud hebben gegeven aan een stadsdeel als Slotermeer. Daarmee hebben ze niet alleen invloed gehad op de wijk an sich, maar op het hele maatschappelijk leven en daarmee het leven van de bewoners. En eigenlijk zijn bouwkunst en ballet daarmee exemplarisch voor alle kunstvormen, die ieder voor zich in hun eigen context hun eigen maatschappelijk nut hebben. Maar die laatste conclusie is van mij, niet van Suzanna Jansen.
GELEZEN:
Publicatiedatum: 17 oktober 2017
Geen opmerkingen:
Een reactie posten