Geschiedenis in een nieuw jasje

Jesús Carrasco - De grond onder mijn voeten

Sinds zijn met loftuitingen overladen debuut De Vlucht in het Nederlands is vertaald, staat Carrasco al op mijn verlanglijstje. Maar hij is me te snel af: nog voordat ik aan het debuut kon beginnen is het tweede boek er al. Dus begin ik daar maar mee.

De flaptekst brengt me al meteen in verwarring: "Aan het begin van de twintigste eeuw is Spanje ingelijfd bij het grootste imperium dat Europa ooit heeft gekend. Nadat de rust is hersteld, krijgen militairen die het bevel voerden bij de bezetting een dorp in Extremadura toegewezen om zich te vestigen. (...)"

He? Hoe zit dat? Is Spanje een eeuw geleden ingelijfd geweest? Door wie dan?Waarom weet ik dat niet? Al googlend vond ik niets. Nou ja, dan ga ik maar lezen, misschien merk ik dan wel waar het over gaat. 

Vertellen
Het verhaal gaat over de echtgenote van een oude, zieke, gepensioneerde Duitse legeraanvoerder. In de tuin van haar nieuw verworven Spaanse huis ontdekt zij een man, een Spanjaard. Hij praat niet. Of soms wel? Daar  is het boek niet echt duidelijk over. Maar nadat het eerste ijs gebroken is en de man en de vrouw elkaar regelmatig ontmoeten, krijgt de vrouw het verhaal van de man te horen. Krijgt ze het wel echt te horen, vraag ik me af. Of is dat wat ze aan de lezer vertelt haar eigen invulling van dingen waar ze eigenlijk nauwelijks weet van heeft? Wat is haar deel van het verhaal? En heeft die Spaanse man haar echt iets verteld, of vult zij zelf iets in aan de hand van zijn gemompel en haar fantasie? 

Enige chronologie is in het verhaal niet te vinden, het danst rond in ruimte en tijd: vooruit, achteruit, van Duitsland naar Spanje, van vooroorlogs naar na-oorlogs en naar de oorlogstijd zelf. Ik ben veel tijd kwijt om uit te vissen waar het vertelde precies over gaat en wie wie is. Maar moet ik daar wel zoveel van willen begrijpen? Benader ik dit boek niet teveel vanuit het 'weten' terwijl ik dat beter vanuit het 'voelen' zou kunnen doen? Is dit niet vooral een boek om te ondergaan, om over me heen te laten komen?
Korte en lange hoofdstukken wisselen elkaar af. De vrouw heet Eva Holman, dat is al snel duidelijk. De man noemt zij Leva, maar of hij zo ook heet is maar de vraag. De naam valt heel terloops voor het eerst op pagina 92, terwijl de man al vanaf het begin in het verhaal aanwezig is. Daarna komt zijn naam steeds vaker voor.

Bloemrijke metaforen
Het taalgebruik van Carrasco is zeer bloemrijk, plastisch en beeldend beschrijvend. Je moet ervan houden. Aanvankelijk kon ik me heerlijk verliezen in de breed uitwaaierende metaforen, maar in combinatie met het gespring in de tijd en de onduidelijkheid over de historische waarde, werd het me op een bepaald moment teveel. 

Inmiddels heb ik voor mezelf besloten dat de hier gepresenteerde 'historie' gewoon fictie is, die vaag langs enkele echte historische feiten schuurt. De manier waarop dit gebeurt is niet zo bekend voor mij, op deze manier schrijft Carrasco een nieuwe geschiedenis, zoals ik die alleen in historische science fiction wel eens tegenkwam. En zoals Eva Holman zelf een geschiedenis maakte rond de man in haar tuin, maakte de schrijver weer zelf een geschieden is rond Eva Holman, Leva en alle andere personages in dit boek.

Met de hernieuwde kijk op de niet echt bestaande historische setting zou ik eigenlijk het boek opnieuw moeten gaan lezen, misschien dat ik er dan anders tegenaan zou kijken. Maar helaas, dat kon ik niet meer opbrengen. Bij hoofdstuk 60 (van de 87) gaf ik het op.
Er zullen beslist mensen zijn die heel erg van dit boek kunnen genieten, voor mij gaat dat niet op.

GELEZEN:
titel: De grond onder onze voeten
auteur: Jesús Carrasco
oorspronkelijke titel: La tierra que pisamos
vertaling: Arie van der Wal
publicatiedatum in Nederland: oktober 2016

uitgever: Meulenhoff