Ik blog nooit in opdracht, maar wel op verzoek. De meeste boeken die ik hier bespreek heb ik met zo'n verzoek gekregen van de uitgevers. Dat betekent niet dat
zij -of wie dan ook- enige invloed kunnen uitoefenen op de inhoud van dit blog. Ik blog gewoon zoals ik er zelf over denk.

Reacties? Graag! Ik stel het zeker op prijs als mensen de moeite nemen om te reageren.
Heb jij ook een weblog over boeken? Ik ben nieuwsgierig, dus laat gerust een linkje achter in jouw reactie.


dinsdag 15 april 2014

Zoekend naar perfectie beseffen dat je die nooit bereikt

Eva Kelder - Het leek stiller dan het was

genre: ontwikkelingsroman
verschenen: 3 april 2014
uitgever: Meulenhoff



Korte samenvatting: 
Seije woont op Vlieland, waar ze opgroeit bij haar alleenstaande moeder, die vergeten lijkt haar de regels uit te leggen hoe je moet zijn. Dat het feit dat ze per ongeluk een jongensnaam kreeg niet betekent dat je met de jongens mee kan ravotten in de duinen, dat meisjes met rode haren ook bh’s moeten dragen, of dat je buurman doodwensen niet hetzelfde is als hem doodmaken.
Op het kleine Waddeneiland wijkt alleen haar beste vriend en bijna-broertje Teun nooit van haar zijde. Maar als ze na een ingrijpende gebeurtenis het eiland verlaten om in Edinburgh te gaan studeren en Seije haar grote liefde Daniel ontmoet, wordt ze gedwongen te kiezen tussen de twee mannen in haar leven. Wanneer ze de kans krijgt om aan een prestigieuze Amerikaanse universiteit te promoveren en samen met Daniel naar New York emigreert, overstijgt de wil om te slagen al het andere en verloochent Seije niet alleen diegenen die haar het meest liefhebben, maar vooral zichzelf. Hoe strak kan de boog staan voordat hij knapt?

(bovenstaande tekst komt niet van het achterplat van het boek, maar van de site van de auteur) 

Een schitterend boek, zowel inhoudelijk als tekstueel! Een boek met psychologische diepgang. Een boek ook om met plezier nog eens vaker te lezen. 

Het verhaal begint meteen ingrijpend: Seije en Teun begraven Seijes overleden hond in het door de buurman zo gekoesterde bloembed. De volgende dag slaat de buurman de hand aan zichzelf. Seije voelt zich daar schuldig aan. Hoewel het niet altijd expliciet genoemd wordt, zie je dat schuldgevoel wel regelmatig de kop opsteken. Ook de afstandelijke moeder speelt een rol in het latente, maar wel permanent aanwezige schuldgevoel van Seije. Want op allerlei kleine manieren laat moeder merken dat Seije eigenlijk niet voldoet als kind, als mens. En wat Seije ook doet, hoe ze zich ook conformeert aan moeders wensen, het zal nooit voldoende zijn. 
Moeder spreekt dat nooit uit, zoals moeder niks uitspreekt. ze maakt het alleen maar voelbaar. Eva Kelder is er uitstekend in geslaagd om dit gevoel op de lezer over te brengen: soms expliciet maar veel vaker contextueel. 

Het schuldgevoel bouwt zich verder op, eerst door een ongeval met een klasgenootje, later door een uit de hand lopende vrijpartij. Steeds zoekt Seije de schuld bij zichzelf. Want kreeg ze niet van jongs af te horen dat ze eigenlijk niet goed genoeg was, niet deugde? Kortom: geen fijn uitgangspunt voor een jong leven. Zet dat in de verstikkend besloten omgeving van Vlieland en je begrijpt meteen waarom Seije zodra ze kan het eiland ontvlucht.
Seije zoekt de perfectie en beseft meteen dat ze aan alle kanten niet voldoet en door de mand zal vallen. Deze houding breekt haar later in haar leven op.

Het gebrek aan communicatie is ook al zo'n pijnlijk gegeven. Als moeder haar niet kan leren hoe je jezelf uit, hoe kun je dan ooit verwachten dat Seije als volwassen persoon wel adequaat kan communiceren met mensen die haar het meest nabij zijn, zoals bijvoorbeeld haar partner Daniel of haar beste vriend Teun? 

Teun is overigens een opmerkelijk figuur. Hij is zó intens close met Seije, dat ik me in het begin wel eens afvroeg waarom die twee samen niets hebben. Totdat opeens heel duidelijk blijkt dat Teun homoseksueel is. Toen pas besefte ik dat het hele boek vol staat met terloopse aanwijzingen daarover, maar dat Seije het zó vanzelfsprekend vindt dat de lezer die vanzelfsprekendheid automatisch overneemt. 
Seije en Teun, Teun en Seije. Het meisje met de jongensnaam en de jongen die zich soms een beetje als meisje gedraagt. Elkaar aanvullend, yin en yang, samen één. 
Dat is knap geschreven: het lijkt zo terloops en gemakkelijk neergepend, maar er zit natuurlijk veel meer achter. 

En als ik het dan toch over de manier van schrijven heb, wil ik zeker niet nalaten om het mooie, beeldende proza van Eva Kelder de hemel in te prijzen. Soms doet het me denken aan de stijl van Maria Stahlie, of Tommie Wieringa, maar toch weer anders. Meer "des Kelders", zeg maar. 
Kelder schrijft echt pareltjes van zinnen. Als ik voorbeelden wil noemen, weet ik niet eens te kiezen, zoveel zijn het er. Dus sla ik het boek willekeurig open voor enkele citaten:

...Ik was liever bij Teun. Bij Teun thuis keken ze uit over de zee. Als de wind oostwaarts woei, rook het hele huis naar zilt en zout. De geur trok in je haren, je kleding, zelfs in het beddengoed, ook wanneer Teuns moeder de ramen en deuren sloot. Op die dagen gierde niet alleen de zee het huis binnen, maar ook de stemmen van de mannen die op de veerboot werkten. Zangerige mannenkreten, de klanken vervormd door de wind, zodat ik er niets van verstond. Stevige geluiden, mannengeluiden. Na het spelen bij Teun nam ik ze mee naar huis. Het huis zonder man slurpte het dorstig op. Het wiegde me 's avonds in slaap. Er was geen man in huis en er werd niet over gepraat ook.

en ook: 

Ik lag al in bed, maar de geluiden in huis dreven de trap op als hete lucht.

of: 

Ik ben ook geboren aan de rand, dacht ik, en zo slecht is het niet. De periferie biedt kansen, oplichtende plekken tussen het zeewier, een baan zonlicht in de smalle steegjes. Als er niets van je wordt verwacht behalve dat je je verzet tegen dat wat groter is dan jij, kruip je door de kieren van verwachting en ben je vrij.

Kortom: ik geniet van zo'n boek.

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor de Literatuur.
Lees hier wat andere boekbloggers ervan vonden. 

6 opmerkingen:

Anoniem zei

Die passages zijn inderdaad prachtig :)

Anoniem zei

Wat een prachtboek, inderdaad! En Eva Kelder zal het denk ik als een flink compliment ervaren dat je haar vergelijkt met Tommy Wieringa. Tijdens het 'interview' in Amsterdam vertelde ze dat zijn zinnen haar soms overblazen, zo mooi vindt zij ze :-)

Je bespreking is weer fijn om te lezen!

petepel zei

Ik kan me voor de verandering weer eens helemaal vinden in je bespreking, Manjo. En het klopt wat Yolanda schrijft over de vergelijking met Tommy Wieringa, dat zal Eva Kelder zeker op prijs stellen. Jammer dat je er afgelopen zaterdag niet bij kon zijn, ik denk dat je ervan genoten zou hebben.

Manjo van Boxtel zei

Vind ik ook. En ze zijn echt random uitgekozen, het boek stikt ervan.

Manjo van Boxtel zei

Wieringa doet het anders, net als Stahlie, die is ook weer anders. Maar toch is er iets in de sfeer, of in hetgeen het oproept of zo, waardoor ik er meteen aan dacht. Ik heb bewust geen boeken van die twee erbij gepakt om ze te vergelijken, want dan zou ik misschien merken dat het helemaal anders is. En dan zou ik dat associatieve gevoel weer kwijt zijn.

Manjo van Boxtel zei

Dat was inderdaad jammer,maar helaas.
En ik zou het voor de verandering wel eens een keer helemaal níet met jou eens willen zijn. ;)