Glansrijk gewonnen van een dode man

Walter van den Berg – Van dode mannen win je niet

Genre: roman

Gepubliceerd: september 2013 

Uitgever: De Bezige Bij

  

Beste Walter,

In alle opzichten gefeliciteerd met jouw derde boek, chapeau! Natuurlijk omdat het een prima boek is: het leest vlot, is herkenbaar en invoelbaar en het zet je aan het denken.

Maar meer nog wil ik je feliciteren omdat je ver, echt heel ver voorbij al die zogenoemde zelfhulpboeken bent gegaan. ‘Schrijf het van je af’ is een veelgehoord advies aan mensen met een moeilijk verleden. Het resultaat is vaak een larmoyante klaagzang, waarin minutieus elk waargebeurde feit beschreven wordt, waarin de schrijver geen afstand kan nemen en waarin hij zichzelf in het beste geval op papier gelouterd uit de strijd laat komen.

Jij gaat stukken verder en dieper. Jij personifieert jezelf als schrijver volledig met de dader en niet met het slachtoffer. Je benoemt het geweld niet meer als zodanig, want als dader vind je het eigenlijk maar heel normaal wat je doet. Je gaat jezelf als dader soms zelfs het slachtoffer voelen van al die mensen uit jouw omgeving, die tegen jou samenspannen en niet doen wat jij van hen verwacht. Is het dan gek dat je als dader af en toe een corrigerende tik -of twee, of drie, of nog meer- uitdeelt?

Zeker bij aanvang moet dat ontzettend moeilijk geweest zijn, om zó ver te gaan! Hoeveel weerstand heb je wel niet moeten overwinnen om jezelf helemaal open te stellen voor de demonen die hij ooit in je hoofd joeg? Maar je doet het en daarmee overwin je niet alleen jezelf, maar ook hem. Je kruipt in zijn huid, zijn hoofd, zijn gevoelens en gedachten. Je neemt zijn taalgebruik over, kijkt door zijn ogen en wordt bijna zelf die narcistische, egocentrische man die vanaf het begin van de puberteit jouw leven gedomineerd heeft. Want nadat jullie gevlucht waren, heb je natuurlijk ook ontdekt dat je de geest van deze man niet kon ontvluchten. Zoals de slangen zich in hem hadden genesteld om ongevraagd tevoorschijn te komen en hem lastig te vallen, zo had hij zich in jullie genesteld om jullie nog heel vaak “angst aan te jagen”, zoals hij dat zelf noemde.

Door je zo in hem in te graven, kon je in de eerste plaats voor jezelf, maar daarnaast gelukkig ook voor ons, begrijpelijk en invoelbaar te maken waarom de dingen gebeurden zoals ze gebeurden. Niet om het goed te praten, dat doe je nergens. Maar wel om duidelijk te krijgen hoe processen liepen en vooral ook -en dat is dan belangrijk voor jezelf- om duidelijk te krijgen dat jij niet de oorzaak was. Jij was daar toevallig, op de verkeerde tijd en op de verkeerde plaats, zoals dat heet.

Op jouw eigen weblog interview jij jezelf -goed gekozen vorm!- en zeg je “…maar de man die ik heb geschreven is tijdens het schrijven rustig maar vastberaden weggelopen…”.

Ik denk dat zo het proces ook werkt. Want gaandeweg het schrijven is niet langer die ander meester van de situatie en daarvan afgeleid meester van jouw angsten en negatieve gedachten. Je neemt zelf het roer over, waardoor die ander niet meer nodig is en het verhaal uitwandelt. Doordat jij nu aan het roer staat, creëer je een nieuw personage en een nieuw verhaal, waarin het ook niet meer belangrijk is wat werkelijk is gebeurd en wat jij hebt gecreëerd. Omdat jij het zelf maakt, heb jij de touwtjes in handen en kan die ander jou niet langer domineren.

Wat er met jou gebeurde, is iets wat in de gunstigste gevallen ook gebeurt in de spreekkamers van psychotherapeuten en consorten. Ik heb geen idee of er bij jou ook zo iemand aan te pas is gekomen, zou zomaar kunnen. Maar het hoeft niet, dit boek is iets dat je ook op eigen kracht kunt ontwikkelen en ik denk dat het dan stukken beter en dieper doorwerkt dan wanneer de brokstukjes door de therapeut worden aangedragen. Want jongen, wat ben jij diep gegaan om tot dit resultaat te komen. Wat zul jij een confrontaties met jezelf en met jouw verleden aangegaan zijn om er dit verhaal uit te slepen. Maar wat zul jij een vrijheid en een loutering ervaren, sinds die man op eigen kracht uit jouw verhaal is weggelopen.

Een moeilijk verleden poets je niet weg, maar je kunt het wel leren begrijpen en een plaats geven. Daardoor hoef je het de rest van je leven niet als een last mee te torsen, maar kun je er op een normale manier mee omgaan of aan terugdenken. Jij hebt dat voor jezelf gerealiseerd, ik wens zoiets heel veel mensen toe.

Van dode mannen win je niet. Dat vond jouw hoofdpersoon, maar jij hebt glansrijk zijn ongelijk bewezen.

En voor de rest: schrijf lekker verder. Ik lees graag nog meer van je.

Groet,

Manjo van Boxtel.

Hoe denken andere bloggende lezers over dit boek?

Hun blogbijdragen zijn te vinden via Een perfecte dag voor literatuur.