(Column voor de blogtournee van Not Just Any Book)
Ik ben doemdenker. Ik was al doemdenker voordat Koot en
Bie dat woord uitvonden en diep in mijn hart ben ik het altijd gebleven.
Geboren in 1958 was ik net op die gevoelige, beïnvloedbare, puberale leeftijd toen
De Club van Rome haar rapport ‘De grenzen aan de groei’ uitbracht. Ik was te
jong om precies te weten waar het over ging, maar tv en kranten maakten
voldoende duidelijk dat het einde der tijden nabij was, als wij tenminste zo
door bleven leven. Ik zag al voor me dat we met gasmaskers op door het leven
moesten, dat er geen planten of dieren meer waren en dat al ons voedsel uit
laboratoria kwam. Totdat wij als mensheid ook het loodje legden en de aarde als
een onbewoonbare planeet achterbleef.
uitgegeven: voorjaar 2013 in Nederland, in 2012 in de USA (Wasted World)
Ik ben doemdenker. Ik was al doemdenker voordat Koot en
Bie dat woord uitvonden en diep in mijn hart ben ik het altijd gebleven.
Geboren in 1958 was ik net op die gevoelige, beïnvloedbare, puberale leeftijd toen
De Club van Rome haar rapport ‘De grenzen aan de groei’ uitbracht. Ik was te
jong om precies te weten waar het over ging, maar tv en kranten maakten
voldoende duidelijk dat het einde der tijden nabij was, als wij tenminste zo
door bleven leven. Ik zag al voor me dat we met gasmaskers op door het leven
moesten, dat er geen planten of dieren meer waren en dat al ons voedsel uit
laboratoria kwam. Totdat wij als mensheid ook het loodje legden en de aarde als
een onbewoonbare planeet achterbleef.
Later, in 1978, kwam daar opeens Harrisburg bij.
Natuurlijk wist ik al dat kernenergie gevaarlijk was, maar de mogelijkheid van
een melt-down was voor mij nieuw.
Als die niet te stuiten atoombom bij de aardkern uitkwam, zou de hele aardbol ontploffen. Dat kon nog een dag duren, misschien een week, maar dan was het afgelopen–uit–finito–schluss met ons en met de wereld.
Als die niet te stuiten atoombom bij de aardkern uitkwam, zou de hele aardbol ontploffen. Dat kon nog een dag duren, misschien een week, maar dan was het afgelopen–uit–finito–schluss met ons en met de wereld.
De tijd verstreek, de ramp bleef uit. Blijkbaar had men
toch nog ergens in kunnen grijpen. Maar diep in mijn hart had zich de angst
genesteld: wij, met z’n allen, zouden binnen afzienbare tijd zelf een einde
maken aan de mensheid en misschien zelfs aan de aarde in zijn totaliteit. Dat
kon hooguit nog één of twee generaties duren. Ik was en ben niet gelovig, maar
het Bijbels voorspelde einde der tijden zat er in mijn ogen niet ver naast.
Seveso, Tjsernobyl, Bhopal of de film van All Gore, het
maakte voor mij eigenlijk niet meer uit. Het zaadje van het onafwendbare einde
had bij mij een bodem gevonden. Mensen veranderen traag en in de wereld van de
mensen draait alles om geld. Daarom weten we allemaal dat het ooit fout moet
gaan en doen we er met z’n allen toch weinig aan om dat te voorkomen. We hebben afgelopen 40 jaar
wel wat gedaan tegen milieuverontreiniging en we hebben wel gezocht naar
alternatieve energiebronnen, maar in mijn beleving zijn het druppels op een
gloeiende plaat. De mensheid stelt haar executie uit, niet af.
In de beginjaren verzette ik me actief tegen onze
toekomstige ondergang, gaandeweg werd dat minder. Steeds vaker overheerste het
gevoel dat het tij toch niet meer te keren is. Ik stak mijn kop in het zand en
wilde niks meer weten over mogelijke ellende. Jaren geleden nam ik me al voor
om zo bewust mogelijk te gaan leven, om een zo klein mogelijke ecologische
voetafdruk achter te laten. Dat was mijn bijdrage aan de omwenteling, meer kon
ik niet doen. Maar tegelijkertijd besefte ik dondersgoed dat het alleen
uitstel, geen afstel was. Voor de tijd die me restte wilde ik leven en
genieten. Als het dan toch ooit gaat gebeuren, hoef ik toch niet nu al bij
voorbaat aan mijn eigen doemdenken ten onder te gaan?
En toen was er Wildgroei.
Volgens de aankondiging zou Rob Hengeveld in zijn boek
een allesomvattend beeld schetsen van de huidige stand van zaken en van onze
toekomstverwachtingen. Op één of andere manier had ik voordat ik aan dit boek
begon het idee dat Wildgroei ook echt een oplossing zou bieden. Geen idee wat
voor oplossing, want als het zo simpel was, waren er wel meer mensen op gekomen. Maar
een oplossing zou er zijn, dus vol goede moed groef ik mijn kop weer tot een werkbaar
niveau uit het zand omhoog, om er vervolgens weer heel snel en heel diep in terug
te duiken. Had ik het goed begrepen? Las ik daar dat de wereld er nog véél
erger aan toe was dan ik dacht? Voorzichtig kwam ik weer wat op, om een volgend
stukje te lezen: langzaam, gedoseerd en vooral mezelf voldoende tijd gunnend om
te kunnen verwerken wat ik las.
Het is niet mis wat Hengeveld ons presenteert. De wereld is er nog véél en véél slechter aan toe dan dat ik ooit verwachtte. Voordat ik Wildgroei ging lezen, geloofde ik nog in een cyclische beweging. Ik had immers geleerd over kringlopen in de natuur, alles wat wij nu gebruiken zou toch weer als basis dienen voor nieuw leven? Dus niet. Hengeveld toont aan dat de natuur ooit zo werkte, maar dat de manier waarop, en de mate waarin wij ermee omgaan ervoor zorgen dat die cyclische beweging is omgezet naar een lineaire: recht op het einde af. Eigenlijk heeft de mens de wereld definitief veranderd vanaf het moment dat hij vuursteen is gaan gebruiken, maar pas de laatste pakweg 200 jaar -met de nadruk op de periode vanaf WO II- stevenen we met z’n allen echt op een einde af. Of je het nou bekijkt vanuit de uitputting en verspilling van grondstoffen, energie of milieu, of vanuit overbevolking of milieuverontreiniging, het maakt allemaal niet meer uit. Het is gewoon afgelopen, tenzij….
Tot dat moment werd ik alleen steeds triester, depressiever en fatalistischer bij het lezen van dit boek. De hapjes die ik ervan nam werden steeds kleiner, ik kreeg de stof niet weggekauwd en verteerd, ik werd onpasselijk van de gedachte aan een armageddon dat ons boven het hoofd hing. Hoe lang nog? Zou ik het nog mee moeten maken? En mijn kinderen? Dat het zou komen was zeker en dat er geen oplossing was stond inmiddels voor mij ook vast. En toen kwam die tenzij….
Het is niet mis wat Hengeveld ons presenteert. De wereld is er nog véél en véél slechter aan toe dan dat ik ooit verwachtte. Voordat ik Wildgroei ging lezen, geloofde ik nog in een cyclische beweging. Ik had immers geleerd over kringlopen in de natuur, alles wat wij nu gebruiken zou toch weer als basis dienen voor nieuw leven? Dus niet. Hengeveld toont aan dat de natuur ooit zo werkte, maar dat de manier waarop, en de mate waarin wij ermee omgaan ervoor zorgen dat die cyclische beweging is omgezet naar een lineaire: recht op het einde af. Eigenlijk heeft de mens de wereld definitief veranderd vanaf het moment dat hij vuursteen is gaan gebruiken, maar pas de laatste pakweg 200 jaar -met de nadruk op de periode vanaf WO II- stevenen we met z’n allen echt op een einde af. Of je het nou bekijkt vanuit de uitputting en verspilling van grondstoffen, energie of milieu, of vanuit overbevolking of milieuverontreiniging, het maakt allemaal niet meer uit. Het is gewoon afgelopen, tenzij….
Tot dat moment werd ik alleen steeds triester, depressiever en fatalistischer bij het lezen van dit boek. De hapjes die ik ervan nam werden steeds kleiner, ik kreeg de stof niet weggekauwd en verteerd, ik werd onpasselijk van de gedachte aan een armageddon dat ons boven het hoofd hing. Hoe lang nog? Zou ik het nog mee moeten maken? En mijn kinderen? Dat het zou komen was zeker en dat er geen oplossing was stond inmiddels voor mij ook vast. En toen kwam die tenzij….
...Als wij met z’n allen binnen afzienbare tijd de wereldbevolking
terugbrengen tot ongeveer 10% van de huidige grootte, als wij zo snel mogelijk
overstappen op het gebruik van nucleaire energie én als we als de weerlicht
alles gaan recyclen dat maar gerecycled kan worden, dan hebben we volgens Hengeveld nog een kans. Natuurlijk zeg ik het hier wat gechargeerd, maar de essentie
zit er wel in. En toen hield het voor mij op.
- Hoe kun je in hemelsnaam ooit verwachten dat de
mensheid zichzelf decimeert? Haast van nature denken wij egocentrisch: de
meeste mensen willen zelf lang leven en bovendien ook kinderen en kleinkinderen
krijgen. Als wij als mensheid hierin echt fundamenteel moeten veranderen, zal het toch echt de wal moeten zijn die het schip keert. En dan is het wel te laat.
- Hoe wil je zo massaal op nucleaire energie overstappen, terwijl we daaraan klevende problemen nog steeds niet de baas zijn?
- Recyclen okay, maar hoe stel je je dat voor als 95% van de mensheid de noodzaak er nog niet van inziet en gewoon verder gaat met lineair verspillen?
Kortom: goedbedoelde maar onhaalbare doelen!
Het boek heb ik (nog) niet uit. Het trekt een te zware wissel op mijn gemoedsrust, mijn emoties, mijn beleving. Heel voorzichtig, hapje voor hapje, probeer ik het verder te verteren, maar tussendoor heb ik flinke periodes nodig om de zware kost te verwerken. Het is beslist geen onzin wat Hengeveld debiteert, sterker: ik heb zelden zo’n uitgebreid gedocumenteerd en vanuit alle hoeken belicht betoog gelezen over de actuele stand van zaken. Maar het lost niks op. We gaan gewoon verder op de ingeslagen weg. Het enige dat ik zie gebeuren, is dat het legertje mensen dat zich bewust bezighoudt met samenleving, milieu, grondstoffen enzovoorts, zich langzaam uitbreidt. Ik denk dat dat ook het enige is dat we kunnen doen: in woord en daad zo krachtig mogelijk de boodschap uitdragen dat het met minder móet en ook met minder kán. Dat we samen deze planeet overeind moeten houden en dat we dat ook echt alleen maar sámen kunnen. En verder is het afwachten, of je die kop nou in het zand houdt of niet.
- Hoe wil je zo massaal op nucleaire energie overstappen, terwijl we daaraan klevende problemen nog steeds niet de baas zijn?
- Recyclen okay, maar hoe stel je je dat voor als 95% van de mensheid de noodzaak er nog niet van inziet en gewoon verder gaat met lineair verspillen?
Kortom: goedbedoelde maar onhaalbare doelen!
Het boek heb ik (nog) niet uit. Het trekt een te zware wissel op mijn gemoedsrust, mijn emoties, mijn beleving. Heel voorzichtig, hapje voor hapje, probeer ik het verder te verteren, maar tussendoor heb ik flinke periodes nodig om de zware kost te verwerken. Het is beslist geen onzin wat Hengeveld debiteert, sterker: ik heb zelden zo’n uitgebreid gedocumenteerd en vanuit alle hoeken belicht betoog gelezen over de actuele stand van zaken. Maar het lost niks op. We gaan gewoon verder op de ingeslagen weg. Het enige dat ik zie gebeuren, is dat het legertje mensen dat zich bewust bezighoudt met samenleving, milieu, grondstoffen enzovoorts, zich langzaam uitbreidt. Ik denk dat dat ook het enige is dat we kunnen doen: in woord en daad zo krachtig mogelijk de boodschap uitdragen dat het met minder móet en ook met minder kán. Dat we samen deze planeet overeind moeten houden en dat we dat ook echt alleen maar sámen kunnen. En verder is het afwachten, of je die kop nou in het zand houdt of niet.
------------------
Het volledige programma van de blogtournee rond Wildgroei vind je hier
UPDATE
Inmiddels zijn we negen maanden verder en in die periode ben ik toch wel een beetje anders tegen dit alles aan gaan kijken.
Want als ik eerlijk moet zijn, heb ik bovenstaand artikel geschreven in een periode dat ik op persoonlijk vlak nogal wat ellende te verstouwen had en dan is het moeilijk om positief te blijven. Dat zal voor de meeste mensen wel herkenbaar zijn.
Afgelopen maanden zag ik steeds meer en steeds vaker (groepen) mensen die het roer omgooiden. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Hoe meer je er op let, hoe meer je ziet. Natuurlijk helpt het wereldwijdeweb daar goed in mee.
Ik zeg dus JA: de wereld gaat ten onder als we er met z'n allen niks aan doen
en
NEE: de wereld zal niet ten onder gaan want elke dag zijn er meer mensen bewust bezig met de consequenties van ons oude gedrag. Dat oude gedrag moet om, ik ben ervan overtuigd dat dat ook zal gebeuren. Elke dag een stapje meer, en over honderd jaar vragen onze kindskinderen zich af waarom we niet eerder die stappen hebben gezet. Want als je weet wat je allemaal kunt doen, is het eigenlijk niet eens moeilijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten