Ik blog nooit in opdracht, maar wel op verzoek. De meeste boeken die ik hier bespreek heb ik met zo'n verzoek gekregen van de uitgevers. Dat betekent niet dat
zij -of wie dan ook- enige invloed kunnen uitoefenen op de inhoud van dit blog. Ik blog gewoon zoals ik er zelf over denk.

Reacties? Graag! Ik stel het zeker op prijs als mensen de moeite nemen om te reageren.
Heb jij ook een weblog over boeken? Ik ben nieuwsgierig, dus laat gerust een linkje achter in jouw reactie.


vrijdag 30 december 2016

De rollen omgekeerd

Karin Giphart - De gijzelaar






Asielzoekers. Ja. Die. Vluchtelingen dus.
Zolang er nog zoveel mensen wegkijken, hun kop in het zand steken, verder gaan met de orde van de dag en het hooguit "niet eens zijn met opgehangen varkenskoppen", kan er niet genoeg over onze ontheemde medemensen geschreven worden. Je zult zelf maar in een platgebombardeerd land wonen, als speelbal tussen de verschillende strijdende partijen, waarbij om je heen jouw familie en vrienden langzaam maar zeker wegvallen (om het dan maar netjes te zeggen). Dan wil je toch ook zo snel mogelijk weg en doe je moeite om jouw dierbaren mee te nemen of  te redden? Nou dan! 
Alleen al daarom is De gijzelaar van Karin Giphart een uitstekend boek, het houdt ons bij de les. 

Waar gaat het over? Jowi Groenendijk is psychotherapeute, gespecialiseerd in getraumatiseerde vluchtelingen. Sinds kort is ze met haar dochter Julia verhuisd naar Groningen. Weg uit de Randstad met de slechte invloed op haar puberdochter, op zoek naar rust en ruimte, is het voor haar werk ook nog eens praktisch dat haar nieuwe woonplaats vlak bij Ter Apel is.
Maar eenmaal in Groningen stelt ze de start van haar praktijk steeds maar uit. Allerlei ongemakjes zitten haar dwars en vooral de nieuwe, oudere en recalcitrante vriendin van haar lesbische dochter baart Jowi zorgen. En dan, tijdens de kerstbrunch met dochter en schoondochter krijgt ze opeens een telefoontje van een voormalige cliënt dat ze meteen naar het aanmeldcentrum in Ter Apel moet komen. Deze Koerdische cliënt is inmiddels tolk geworden en heeft in het aanmeldcentrum de beul van zijn familie ontmoet. Hij heeft deze man bewusteloos geslagen en vastgebonden en nu mag Jowi de zaak komen redden. 

Opzet
Na afloop van de actie komt er zoveel naar boven, dat Jowi besluit om zelf in therapie te gaan. Deze therapeutische sessies vormen het verhaal dat wij lezen. Ze schrijft haar hele hebben en houwen op; haar jeugd; haar problemen met haar ouders, de manier waarop ze haar dochter opvoedt; de keuzes die ze maakt; enzovoorts. Daar tussendoor komt steeds in een ander lettertype het commentaar van Jowi's therapeut. Deze opzet blijkt een goede manier te zijn om het verhaal enerzijds kort en bondig te houden en anderzijds toch te voorzien van zowel een geschiedenis als van voetnoten, overwegingen andere gezichtspunten en theoretische achtergronden. 

Het verhaal loop anders af dan je zou verwachten. Door terloopse opmerkingen en door bepaalde woorden bouwt Giphart een spanning op waarmee ze de lezer op het verkeerde been zet.
Verder valt het op dat de rollen nogal eens worden omgedraaid. Jowi is zoals gezegd therapeut, maar ze gaat zelf ook in therapie. Het pubergedrag waarmee Jowi zich vroeger tegen haar moeder afzette, gebruikt dochter Julia nu om zich tegen Jowi af te zetten. De ooit hulpeloze Koerdische vluchteling is nu niet het slachtoffer, maar de agressor, terwijl de voormalige beul nu het slachtoffer is. Maar er is ook het echte leven, dat Jowi steeds afzet tegen het ganzenbordspel dat een leven met zijn ups en downs verbeeldt. Zo zijn er nog veel meer omkeringen in het boek te vinden. 

Poëzie
Regelmatig doet De gijzelaar haast poëtisch aan. Ik heb zo niet direct concrete voorbeelden bij de hand, maar meer dan eens werd ik getroffen door bijzondere zinnen. Naast auteur is Karin Giphart singer-songwriter en dat verloochent zich niet. Het maakt het een plezier om dit boek te lezen. 

Zelden las ik een boek dat zo precies gedateerd is. Het gaat over het hier en nu van 2016, over bootvluchtelingen en Donald Trump, over Netflix-bingen en Zwarte Piet. Enerzijds maakt dat het verhaal zó herkenbaar dat het extra hard binnenkomt, anderzijds zal dit verhaal binnen de kortste keren te gedateerd zijn. En dat is jammer. De gedachten achter dit boek zijn het zeker waard om nog veel langer gekoesterd te worden.

Tot slot: ging het nou echt over asielzoekers? Nee, naar mijn idee niet. Zoals ik het boek lees zijn hier de vluchtelingen vooral als decor gebruikt. Het feitelijke verhaal zit toch vooral in de ontwikkelingen van Jowi en is de gijzeling meer een goede kapstok om het verhaal aan op te hangen. Daarmee verwordt de vluchtelingencrisis tot een van de vele actualiteiten die in het boek opduiken. Maar het is wel een actualiteit waar respectvol over wordt geschreven en dat is in deze tijd al heel veel waard. 



GELEZEN:
titel: De gijzelaar
auteur: Karin Giphart
genre: roman
publicatiedatum: 11 oktober 2015
uitgever: Nieuw Amsterdam 

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Binnenkort lees je hier wat andere boekbloggers ervan vonden

Geen opmerkingen: