De moeilijkste vragen uit je leven

Joost Bogerd en Anne Broeren – Moeder natuur komt mij halen

Illustraties Cristel van Zunderd

Het zal een maand of wat geleden zijn dat iemand mij attendeerde op het boekje Moeder natuur komt mij halen, de Brabantse nominatie voor de jaarlijkse Gouden Neus van de CliniClowns. Het meegestuurde voorbeeld van een mijmerende kikker met een rood kloppend hart trok mij over de streep. Gek eigenlijk, ik dacht dat ik sinds mijn kindertijd niet meer door illustraties verleid zou worden om een boek te lezen, maar de macht van een mooie afbeelding blijkt groot te zijn.

Eigenlijk valt er niet zoveel te lezen in Moeder natuur… het is vooral een boek dat je aan het denken zet. En belangrijker nog: het is een doe-boek, dat openingen biedt voor een gesprek. Want het kan ontzettend moeilijk zijn om met een stervend kind te praten over wat er komen gaat. Je wilt het voor het kind niet groter of enger maken dan dat het is, maar tegelijkertijd voelt het voor jou als volwassene als iets vreselijks en onoverkomelijks. Je hebt geen antwoorden, moet je dan wel pretenderen dat je ze hebt? Wat doe je? Aan het lijntje houden? Afschepen met dooddoeners? Niet over praten, dan is er ook niets aan de hand? Of ga je jouw eigen angsten te lijf en geef je het kind in de laatste maanden datgene wat hij of zij het hardste nodig heeft: oprechte aandacht en steun? 

Het boek ontstond toen Joost Bogerd -een negentienjarige jongen met de levenswijsheid van een zesjarige- zijn einde voelde naderen. Hij voelde als geen ander dat zijn leven het niet lang meer vol zou houden. En je hoeft geen intellectueel te zijn om je dan af te vragen wat er na de dood is. Of hoe dat is, doodgaan. 

Deelgenoot

Anne Broeren, de begeleidster van Joost: "Door zijn zijn prachtige, open manier van vragen stellen, maakt Joost ons deelgenoot van zijn proces om het leven los te kunnen laten." Het zijn open, nieuwsgierige vragen, maar ook vragen die moeilijk te beantwoorden zijn. Gaandeweg zie je een verschuiving in de vragen die Joost stelt. Ze worden gerichter en Joost wordt ook steeds duidelijker: hij wil naar Moeder natuur, een term die hij zelf is gaan gebruiken en waarvan niemand uit zijn omgeving eigenlijk weet waar hij vandaan komt. 

Na Joost's overlijden stelde Anne Broeren een boekje samen van zijn uitspraken. Opmerkelijk: de credits voor de tekst geeft Anne aan Joost, op het omslag en in het colofon noemt zij zich 'slechts' de verteller. Cristel van Zunderd maakte er schitterende illustraties bij (met pasteltinten gewassen naaldetsen? pentekeningen?). Het duurde even voor ik het doorhad, maar heel subtiel geeft de illustrator steeds het verschil aan tussen 'hier' en 'de hemel'. En voor wie zijn hart gebruikt zijn er nog heel veel lijntjes tussen hier en ginds.

Op de linkerpagina van het boek vind je steeds een vraag van Joost, zoals "Weet Moeder natuur waar ik woon en waar ik slaap?" of "Verdwaal ik niet in de tunnel als ik naar de hemel ga? Zoals in een doolhof?". Maar ook: "Kan mama nog wel lachen als ik in de hemel ben?" en "Wie zorgt er voor papa en mama als ik in de hemel ben?". 

De rechterpagina is helemaal gereserveerd voor een afbeelding. 

Anne Broeren (rechts) genomineerd voor de Gouden Neus
(foto: CliniClowns)  

Uitgever
Van elk verkocht boekje gaat € 2,50 naar de CliniClowns en ach, dat goede doel wil ik ook wel steunen. Maar tot mijn grote verbazing waren er nog maar enkele boekjes op voorraad en zit een herdruk er niet in. Hoe kan dat nou, met die Gouden Neusverkiezing in zicht? Het boekje is in een beperkte oplage zelfs al in de Verenigde Staten uitgegeven en in Italië is er ook al belangstelling voor. Maar hier in Nederland zou het binnenkort niet meer verkrijgbaar zijn? 

Schrijfster Anne Broeren wilde het mij wel uitleggen: "We hebben het boek in een heel beperkte oplage in eigen beheer uitgegeven, vooral voor familie en vrienden. Maar nu we genomineerd zijn is er opeens veel meer vraag naar, ook van mensen die Joost helemaal niet hebben gekend maar die het een heel mooi initiatief vinden. Of door mensen die zelf een doodziek kind hebben of die er op een andere manier bij betrokken zijn. Maar er zijn ook al mensen die hebben laten horen dat ze het boekje gewoon willen hebben omdat ze het zo mooi vinden. De vertalingen en buitenlandse uitgaven zijn opgezet door familie en vrienden van Joost die in Amerika en Italië wonen en ook in die landen zijn lezers enthousiast. Eigenlijk zoek ik daarom nu een echte uitgever voor Nederland, maar ik heb geen idee hoe je dat aanpakt." 
Eerlijk gezegd weet ik het ook alleen maar van horen zeggen, maar wellicht dat een uitgever dit leest en er meer over wil weten. Via het contactformulier hiernaast kun je mij het mailadres van Anne vragen. Want zo'n mooi boekje verdient het om gelezen, bekeken, besproken en bewonderd te worden. 

Vandaag -6 juni 2015- is overigens bekend gemaakt wie de gouden, de zilveren en de bronzen CliniClownsneus 2015 hebben gewonnen. Helaas was dit boekje daar niet bij. 

GELEZEN:

titel: Moeder natuur komt mij halen
tekst: Joost Bogerd

verteller: Anne Broeren
illustrator: Cristel van Zunderd

genre: uhhh..., praatboek? denkboek? kijkboek? genietboek?

verschenen: 2014
uitgever: Tienstuks
distributie: Berne Media