'Is het een droom, of is het werkelijkheid?'

Herta Müller - Barrevoetse februari

Verhalenbundel

Oorspronkelijke titel: Barfüßiger Februar

Eerste publicatie in 1987 (Duits en Nederlands)

Nieuwe Nederlandse vertaling door Ria van Hengel
Publicatiedatum 31 januari 2014

Uitgeverij De Geus

Een groep zigeuners die onrust in het dorp brengt; een straat die alleen geasfalteerd is aan de kant van de burgemeesterswoning; de zondagen waarop een vader in een zwarte jas het huis verlaat en ‘s avonds dronken thuiskomt. In Barrevoetse Februari verwekte Herta Müller ervaringen uit haar jeugd in een primitief Roemeens dorp met een Duitstalige bevolking, en uit haar leven in de stad onder de dictatuur van Ceausescu. Angst en wantrouwen, en pijn om het verlies van vrienden, vormen de rode draad in deze schetsen.

Zelden las ik een boek dat me zo verwarde. Gebeeldhouwde zinnen, prachtige metaforen en ik begreep er geen snars van. Wegleggen, opnieuw beginnen. Weer wegleggen, weer opnieuw beginnen, nu vastbesloten om dóór te lezen. Zin na zin genoot ik van de klanken, de kleuren en de indrukken, maar in mijn brein bleven het allemaal losse flarden, het verband ontbrak.
Wéér opnieuw beginnen. Tot ik het opgaf. 

Dit citaat komt van pagina 23 en tekent hoe ik de tekst op mij overkwam: vol associaties die van de hak op de tak springen, verbanden die ontbreken, een logica als in een droom, verhaallijnen waar ik vergeefs naar zoek. Dan weer gaat het over die zigeuners in dat Roemeense dorp, dan weer over het leven in de stad, waarbij het vertelperspectief nogal eens wisselt. Dat laatste besefte ik zelf niet eens, ik had het idee dat het steeds om dezelfde vertelinstantie ging. Pas toen ik andere recensies ben gaan zoeken, las ik daar dat het perspectief steeds wisselt. Toen zag ik ook pas dat dit een verhalenbundel is, en geen roman. Oh, is dát het? Er is niet één verhaallijn, er is niet één vertelinstantie, ik lees het boek gewoon verkeerd. Zal ik dan maar weer opnieuw beginnen in de hoop dat ik het nu wel begrijp?

Nee, ik doe het niet. Dit is tot proza verdichte poëzie, dit gaat voor mij niet meer om de betekenis, maar om het gevoel dat het oproept. Ik heb voor het eerst van mijn leven bladzijde na bladzijde wonderschone teksten gelezen waar ik gewoon de ballen niet van begrijp, om het zo maar eens uit te drukken. Maar ik heb er wel van genoten, voor zover ik tenminste mezelf door het boek heen geworsteld heb. Zoals ik kan genieten van experimentele muziek, die ik niet begrijp maar die me wel in vervoering kan brengen. Zoals ik kan genieten van een abstract schilderij dat ik niet begrijp, maar dat me wel heel direct aanspreekt.

En voor degenen die zich afvragen waar ik het over heb, heb ik zomaar een random pagina uit het boek ingescand. Lees zelf maar wat ik bedoel. (Klik op de afbeelding, dan opent deze iets groter in een apart scherm.) 

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor de Literatuur.

Lees hier wat andere boekbloggers ervan vonden.